Рубрика: Ուսումնական գարուն

Հողի մասին խոսելիս կամ դրա հետ աշխատելիս շատ բան է անհրա­ժեշտ իմանալ: Իհարկե, բոլորս լավ գիտենք, որ բույսերի մեծ մասն աճում է հողում: Այստեղ հանդիպում են նաև շատ կենդանիներ: Հողում մեծաքա­նակ են տարբեր բակտերիաները և սնկերը: Իսկ ի՞նչ է հողը, ի՞նչ բաղա­դրություն ունի:

Հողը երկրագնդի մակերևույթի վերին բերրի շերտն է:

Հողում մոտ 50-60 սանտիմետր խորությամբ մի փոքր փոս փորելիս կարելի է նկատել հողի տարբեր շերտեր: Վերին շերտը մուգ գույ­նի է: Այստեղ են բույսերի արմատները: Հողի այս շերտը պարունակում է նաև տարբեր բույսերի և կենդանիների մնացորդներ: Այդ մնացորդները բակտերիաների և սնկերի օգնությամբ քայքայվում են, առաջանում է օր­գանական նյութերով հարուստ հումուս, որր հողին հաղորդում է մուգ գույն: Հողի ավելի խոր շերտերը բաց գույնի են, այս­տեղ քիչ է հումուսը:

Կարելի է ասել, որ հողը ոչ միայն բույսերի և այլ կեն­դանի օրգանիզմների ապրե­լու միջավայր է, այլ նաև՝ կեն­դանի օրգանիզմների կենսա­գործունեության արդյունք: Հումուսի պարունակու­թյամբ հողերը շատ տարբեր են: Հումուսով հարուստ է սևահողը, որտեղ լավ են աճում բույսերը: Հումուսի պակասի դեպքում բույսերն զգում են սննդի պակաս: Հողի բերրիության և բույսերի աճի ապահովման համար օգտագործում են պարարտանյութեր: Պարարտանյութերը պարունակում են տարբեր նյութեր և լրացուցիչ սնունդ են բույսի համար:

Բույսերի աճի համար անհրաժեշտ են նաև ջուր, թթվածին և այլ նյու­թեր: Ջրի պարունակությունը հողում փոփոխական է: Երբ անձրևները սա­կավ են, անհրաժեշտ է արհեստական ոռոգում, որի համար օգտագործում են լճերի, գետերի, ջրամբարների, ջրանցքների ջրերը: Իսկ թթվածնով հարստացնելու համար հողը փխրեցնում են:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ կենդանի օրգանիզմներ են հանդիպում հողում: Տարբեր բույսեր:
2. Ի՞նչ է հողը, իսկ հումո՞ւսը: Հումուսը պարարտանյութ է, իսկ հողը Երկրակեղևի վերին շերտի փուխր գորշագույն նյութը:
3. Ինչո՞ւ է հողի վերին շերտը մուգ գույնի: Քաին որ նրա հումուսը պակասում է:
4. Ի՞նչ նյութեր են պարունակվում հողում: Տարբեր բույսերի և կենդանիների մնացորդներ
5. Ի՞նչ են պարարտանյութերը: Հողը արգավանդ դարձնելու պարարտացնելու նյութ
6. Ի՞նչ նպատակով են իրականացնում հողի արհեստական ոռոգումը, փխրեցումը:
   Որպիսզի հողը չչորանա ու բույսերը աճեն:

Տարբեր դարաշրջաններում Հայաստանն ունեցել է 12 մայրաքաղաք:Դրանք են՝ Վան, Արմավիր, Երվանդաշատ, Արտաշատ, Տիգրանակերտ, Վաղարշապատ, Դվին, Բագարան, Շիրակավան, Կարս, Անի, Երևան:Վան

Վանա լճի ափին է: Հայտնի է նաև Տոսպ, Տուշպա, Վանտոսպ, Երվանդավան, Շամիրամի քաղաք անուններով: Աշխարհի հնագույն քաղաքներից է, այն պեղել են ճանաչված շատ հնագետներ:

Վան քաղաքը հիմնադրվել է մ. թ. ա. IX դարի առաջին կեսում։  Քաղաքն Ուրարտական պետության կենտրոնական շրջանի՝ Բիայնա երկրի անունով հայերը կոչել են Վան։ Վան անունն ուղղակի համարում են Բիայնայի հայկական տառադարձությունը, և այն նշանակում է «ապրելու տեղ», «բնակավայր»։

Կարդալ Ավելին-Read More

Летом, когда у нас летние каникулы, я каждый день играю. Летом жарко, птицы поют, солнце светит ярко преярко. Каждый день лучше другого. Лето никогда не даст тебе соскучится. Летом я каждый день играю в прятки, в футбол иногда в баскетбол и валейбол, сити, вор и полицейский и Т.Д.

Մարմնի շարժման արագությունը  միավոր ժամանակում  նրա  անցած ճանապարհն է ։

70կմ/ժ  արագություն ասելով հասկանում ենք, որ մարմինը          1ժ-ում անեցել է 70կմ ճանապարհ։

Արագություն = Ճանապարհ : ժամանակ

Ճանապարհ= Ժամանակ  · Արագություն

Ժամանակ= Ճանապարհ ։  Արագություն

Խնդիրներ

320կմ

Բեռնատարը 740 կմ ճանապարհի առաջին 320կմ-ն անցավ   80կմ/ժ  արագությամբ, իսկ մնացած մասը՝ 60կմ/ժ  արագությամբ։ Բեռնատարը քանի՞ ժամում  անցավ  այդ  ճանապարհը։

740կմ

                                                                                         

11 ժ

• Գնացքը  2 օրում միևնույն արագությամբ անցավ 1620կմ ճանապարհ։ Առաջին օրը  նա ճանապարհի վրա  ծախսեց 10 ժամ, իսկ երկրորդ օրը՝  2 ժամ պակաս։ Որքա՞ն ճանապարհ նա անցավ առաջին օրը։   900 կմ  

1620կմ

• A  քաղաքից միևնույն ուղղությամբ դուրս եկան երկու ավտոմեքենա։ 8 ժամ հետո որքա՞ն կլինի նրանց միջև եղած հեռավորությունը, եթե առաջին ավտոմեքենան  ժամում անցնում է 60կմ, իսկ երկրորդը՝  80 կմ։

160 կմ  

A

• Երևանից  հակադիր  ուղղություններով  շարժվեցին երկու ավտոմեքենա։ Քանի՞ ժամ հետո նրանց միջև եղած հեռավորությունը կլինի 780կմ, եթե մեկը շարժվում է 70կմ/ժ արագությամբ, իսկ մյուսը՝ 10կմ/ժ-ով պակաս  արագությամբ։ 6 ժ

A

780կմ

• 480կմ հեռավորության  վրա գտնվող 2  քաղաքներից միաժամանակ իրար հանդիպակաց  դուրս եկան երկու ավտոմեքենա  և  հանդիպեցին 3 ժամ հետո։ Առաջինըգնում էր 60կմ/ժ արագությամբ։  Որոշիր երկրորդ  մեքենայի արագությունը։ 60 կմ

• A  քաղաքից միաժամանակ հակադիր ուղղություններով  դուրս եկան երկու ավտոմեքենա ։ Առաջինի արագությունը 70կմ/ժ  էր, իսկ  երկրորդինը՝ 20 կմ/ժ -ով ավելի։ Որքա՞ն կլինի նրանց հեռավորությունը 3 ժամ հետո։60 կմ

1. Հայրիկի հետ մեքենայով մեկ ժամում անցանք 60 կմ : 9 ժամում քանի կմ կանցնենք:
   60×9=540

540 կմ

• Գնացքը երկու օրում անցավ 48.000 կմ: Քանի կմ է անցնում գնացքը մեկ ժամում:

48.000:48=1000
1000 կմ

•  Երևանից մինչև Վրաստան երկարությունը 300 կմ է: Եթե ավտոմեքենան գնում է 50կմ/ժ արագությամբ, քանի ժամում մեքենան կհասնի Վրաստան:
  300:50=6
  5 Ժամ

•  Երևանից մինչև Ջերմուկ երկարությունը 180 կմ է: Եթե ավտոմեքենան 60կմ/ժ արագությամբ , քանի ժամում մեքենան կհասնի Ջերմուկ:

180:60=3

3 ժամ

• Եթե ավտոմեքենան գնում է 80 կմ ժամում, 13 ժամում քանի կմ կանցնի ավտոն:

80×13=104

• Եթե ավտոմեքենան գնում է 90 կմ ժամում, 3 օրում քանի կմ կանցնի ավտոն:

90×48=4320

4320 կմ