Рубрика: Մաթեմատիկա

• Թումանյանական խնդիրներ

1. «Պոչատ աղվեսի» պոչը նրա  մարմնի երկարության 5/9 մասն էր։ Որքա՞ն էր աղվեսի պոչի երկարությունը, եթե աղվեսի մարմնի երկարությունը 90 սմ էր։
   
   90:9=10*5=50

2.  «Կիկոսի մահը» հեքիաթում  հայրը աղջկան  ուղարկում է աղբյուրից ջուր բերելու  և  տալիս է  5 լ և 4 լ տարողությամբ 2 կուժ։  Կկարողանա՞  այդ կուժերի  օգնությամբ աղջիկը  աղբյուրից բերել  ճիշտ 2 լ  ջուր։
5լիտրանոցից այնքան ենք լցնում չորս լիտրանոցը մինչև չստանանք 2:Այո

3.  «Շունն ու կատուն »հեքիաթում կատուն 40 սմ երկարությամբ   գառան մորթուց կարող էր շան համար 1 գդակ կարել։ Որքա՞ն էր շան ճանկած  գառան  մորթու երկարությունը, եթե կատուն այդ մորթուց իր համար 2 միանման  գդակ կարեց, որոնցից յուրաքանչյուրի երկարությունը  շան  1  գդակի  մորթու  երկարության  3/4  մասն է կազմում:
40:4*3*2=60

4.  «Ոսկու կարասը» հեքիաթում, եթե իմաստունները վճռեին, որ  կարասի մեջ եղած ոսկու  2/6 մասը պետք է տալ  վարող գյուղացուն, իսկ մնացած մասը` հողատիրոջը, ապա հողատիրոջը  ոսկու  ո՞ր մասը կհասներ։
4

5.  «Բարեկենդանը» հեքիաթում մարդը որքա՞ն բրինձ էր գնել, եթե  յուղն ու բրինձը միասին  100 կգ էին  ու  հայտնի է, որ բրինձը  3 անգամ շատ էր կշռում յուղից։
75 կգ

6.Սիրելի սովորողներ, ընտրեք Հովհաննես Թումանյանի հեքիաթներից որևէ մեկը և կազմեք խնդիր։
«Պոչատ աղվես» հեքիաթում երբ, որ աղվեսը խմում է կաթը նա խմեց այդ կաթի 4/5 մասը: Որքա՞ն կաթ խմեց աղվեսը եթե այդ ամանի մեջ լցրած էր 1 լ կաթ:
1000:5*4=800

Խաչբառ 

Ա	Բ	Գ	Դ	Ե	Զ	Է	Ը	Թ
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Ժ	Ի	Լ	Խ	Ծ	Կ	Հ	Ձ	Ղ
10	20	30	40	50	60	70	80	90
Ճ	Մ	Յ	Ն	Շ	Ո	Չ	Պ	Ջ
100	200	300	400	500	600	700	800	900
Ռ	Ս	Վ	Տ	Ր	Ց	Ւ	Փ	Ք
1000	2000	3000	4000	5000	6000	7000	8000	9000

Օգտվելով   այս  աղյուսակից   լուծեք  խաչբառը․ 

Ուղղահայաց 

• Գտիր  69 թվի ամենամեծ ու ամենափոքր բաժանարարների գումարը։
  70 
• Գտիր  600  և 3000  թվերի ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը։
  600 
• Գտիր  27000  և  1/9 մասը։ 
  
  3000 
• Գտիր  245  թվի  2/7 մասը։ 
  
  70 
• Ո՞րն է ամենափոքր բնական թիվը։ 
  
  1 
• Ո՞ր  թվի  5/8  մասն է  հավասար 250-ի։  
  
  400 
• Նարեն ու Նարեկը միասին ունեն  1200 դրամ։ Որքա՞ն գումար ունի Նարեն, եթե Նարեկը Նարեից 2 անգամ շատ գումար ունի։ 
  
  400 
• Քանի՞  բաժանարար  ունի 16 թիվը։ 
  
  5 
• Գտիր  2000  և 24000 թվերի ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը։ 

2000 

Հորիզոնական 

• Ո՞ր   թվի  2/3 մասն է հավասար  6-ի։ 

9 

• Ո՞րն է 600 թվի ամենամեծ բաժանարարը։ 
  
  600 
• Գտիր 7 և 1000  թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը։ 
  
  7000 
• Գտիր 200 և 5  թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը։ 
  
  200 
•  Ո՞ր թիվն է   հանդիսանում  բոլոր բնական թվերի համար բաժանարար։ 
  
  1 
• Ն 
•   Գտիր 3 և 100  թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը։ 
  
  300 
• Գտիր  24  թվի ամենափոքր  բաժանարարը։ 
  
  1 
• Տուփում կա 100  կարմիր, 299 կապույը և 50 կանաչ գնդիկ։ Առանց նայելու   ամենաքիչը քանի՞ գնդիկ պետք է հանել տուփից, համոզված լինելու համար, որ 3 տարբեր  գույնի գնդիկներից էլ  դուրս   կգա։ 

400 

					Թ
					Ո
					Ւ
					Մ
					Ա
Հ	Ո	Վ	Հ	Ա	Ն	Ն	Ե	Ս
					Յ
					Ա
					Ն

Մաս և ամբողջ 

Թվի մաս գտնելը 

Եթե քառակուսին բաժանենք 2 հավասար մասի, ապա այդ մասերից յուրաքանչյուրը կլինի քառակուսու  մասը։ 

-ը կարդում ենք  մեկ  երկրորդ։ 

   մաս կամ կես։ 

-ը հասկանանք այսպես՝ ամբողջը բաժանել 2 հավասար մասի և վերցնել 1 մասը։ 

Եթե քառակուսին բաժանենք  4 հավասար մասի, ապա այդ մասերից յուրաքանչյուրը կլինի քառակուսու  մասը։ 

-ը կարդացվում է  մեկ չորրորդ։  

 մաս կամ մեկ քառորդ մաս։ 

-ը հասկանանք այսպես՝ ամբողջը բաժանել 4 հավասար  մասերի և  վերցնել 1 մասը։ 

 ասելով հասկանում ենք  ամբողջը բաժանել 16 հավասար  մասերի  և  վերցնել 1 մասը։ 

Առաջադրանքներ 

1.     Պատկերներից յուրաքանչյուրի  վրա  նշված մասն արտահայտիր թվերով։ 

1/9

ա) 

բ) 

1/5

1/6

գ) 

դ) 

1/10

2/10

3/10

ե)  

1/9	2/9	3/9

Թվի մաս գտնելը 

Օրինակ՝ 36-ի   -րդ մասը կլինի՝ 

36։6=6 

2.     Գտիր թվի նշված մասը։ 

160-ի   -րդ մասը = 40 

250-ի   -րդ մասը = 50 

3000-ի   -րդ մասը = 300 

180-ի   -րդ մասը = 20 

3.     Հաշվիր։ 

245 կգ-ի  -րդ մասը = 49 

24 ժ-ի    -րդ մասը = 6 

210 դրամի   -րդ մասը = 30 

4.     Արտահայտիր նշված միավորներով։ 

1/6 ժ = 10 ր 

1/5 կմ = 200 մ 

1/12 օր = 2 ժ 

1/4 տ = 3 ամիս 

1/10 ց = 10 կգ 

1/20 մ = 5 սմ

Անհրաժեշտության դեպքում թվերը պարզ արտադրիչների
վերլուծելով գտեք նրանց ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը և գտեք նաև նրանց ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը։

25 և 35

25=5*5

35=5*7

(25,35)=5

[25,35]=35*5=175

18 և 36
(18,36)=18
[18,36]=36

10 և 50
(10,50)=10
[10,50]=50

7 և 11
7=7
11=11
(7,11)=1
[7,11]=77

4 և 18
4=2*2
18=3*3*2
(18,4)=2
[18,4]=36

15 և 60
(15,60)=15
[15,60]=60

3 և 17
(3,17)=1
[3,17]=3*17=51

4 և 24
(4,24)=4
[4,24]=24

33 և 11
(11,33)=11
[11,33]=33

14 և 42

(14,42)=14
[14,42]=42

19 և 38
(19,38)=19
[19,38]=38

12 և 28
12=2*3*2
28=2*2*7
(28,12)=2*2=4
[28,12]=84

30 և 35
30=2*5*3
35=5*7
(30,35)=5
[30,35]=210

9 և 7
9=3*3
7=7
(9,7)=1
[9,7]=63

Ես ինքս ինձ գնահատում եմ 8/10

• (30 և 18)=90

• [36 և 12]=36
• [4 և 80]=80
• [15 և 40]=120
• [9 և 5]=45
• [25 և 35]=175
• [25 և 45]=225
• [4 և 5]=20
• [3  և 13]=39
• 5 և 20]=100
• 18 և 27=162
• [15 և 30]=30
• [16 և 4]=32
• [12 և 15]=60
• [18 և 10]=90
• [6 և 12]=12
• [15 և 6]=30
• [2 և 44]=44
• [15 և 65]=195
• [4 և 240]=240
• [25 և 75]=75
• [18 և 72]=72
• [24 և 18]=216
• [260 և 13]=260
• [100 և 30]=300
• [81 և 27]=81
• [24 և 60]=480
• [35 և 60]=30
• [27 և 63]=1
• [600  և 400]=6000

• 64 և 12=4
• 32 և 12=4
• 180 և 30=30
• 24 և 16=8
• 125 և 150=25
• 31 և 49=1
• 27  և 15=3
• 45 և 15=5
• 30 և 75=5
• 35 և 70=5
• 12 և 18=6
• 24 և 56=4
• 18 և 36=18
• 50 և 150=50
• 108 և 48=6
• 19 և 21=1
• 140 և 120=20
• 56 և 112=56
• Սիրելի սովորող, այժմ ինքդ կազմիր նմանատիպ առաջադրանքներ ու լուծիր։
  
  70 և 15=15
  55 և 15=5
  36 և 32=4
  27 և 12=3
  81 և 27=9
  19 և 21=1
  56 և 112=56
  64 և 12=4
  32 և 12=4
  10 և 995=5
  
  

• (55 և 15)=5

• 28 և 12)=2×2=4
• (150 և 6)=6

• (24 և 12)=12
• (125 և 100)=25
• (31 և 70)=1
• (15  և 60)=15
• (18 և 48)=6
• (15 և 27)=1
• (20 և 36)=4
• (35 և 45)=5
• (12 և 14)=2
• (48 և 52)=4
• (18 և 72)=9
• (48 և 96)=8
• (102 և 50)=2
• (25 և 150)=25
• Սիրելի սովորող, այժմ ինքդ կազմիր նմանատիպ առաջադրանքներ ու լուծիր։
  (36 և 28)=4
  (81 և 27)=9
  (75 և 25)=25
  (48 և 9)=1
  (48 և 36)=6

• 1. Թվերը պարզ արտադրիչների վերլուծելով՝ գտե՛ք նրանց  ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը՝
  14 և 21=7
  32 և 16=8
  25 և 42=1
  15 և 75=5
  60 և 26= 2
  25 և 100=
  25 և 5=5
  21 և 28=7
  102 և 42=6
  24 և 36=4
  38 և 64=2
  77 և 11=11
  180 և 12=12
  24 և 16=8
  3 և 7=1
  2 և 11=1
  260 և 26=26
  100 և 40=20
  13 և 50= 1
  20 և 60=20
  125 և 50=25
  40 և 17=1
  25 և 2=1
  25 և 35=5
• 40 և 28=4
• 36 և 18=18
• 45 և 10=5
• 15 և 25=5
• 40 և 35=5
• 60 և 25=5
• 24 և 18=3
• 16 և 24=4
  
  Խնդիրներ
  2. Հեծանվորդի արագությունը 290մ/ր է։ Քանի՞ կիլոմետր կանցնի հեծնվորդը
  3 ժամում։
  4կմ