Рубрика: Հայոց Լեզու 7

1. Որոշիր, թե որ հոլովով են դրված հետևյալ գոյականները: 
   Փողից,  ձեռքով, փշին, սրտում, աչքի:
   Բացառական հոլով,գործիական հոլով,տրական հոլով,ներգոյական հոլով,սեռական հոլով
2. Որոշիր՝ ընդգծված բառերը որ հոլովով են դրված:
   Հայրենիքից հեռու ապրող մարդը միշտ տխուր և միայնակ է:
   Դա մի շքեղ շինություն էր, որը գտնվում էր քաղաքից հեռու բլրի վրա:
   Մոտենալով կարկաչուն գետակին տղան փայտով ստուգեց խորությունը և զգուշորեն ոտքը մտցրեց ջրի մեջ:
   Երկնքի կապույտ անդորրության մեջ երևում էին արևի առաջին շողերը, որոնք ավետում էին պայծառ օր:
   
   
   Բացառական հոլով,բացառական հոլով,սեռական հոլով,տրական հոլով,գործիական հոլով,սեռական հոլով,սեռական հոլով,տրական հոլով։
   
3.  Հոլովիր հետևյալ բառերը,ընդգծիր հոլովակերտները (հոլովական վերջավորությունները) քար, մարդ, քույր, օր, մայր, աշուն, գլուխ, բնություն:
   
   Ուղղական-քար, մարդ, քույր, օր, մայր, աշուն, գլուխ, բնություն:
   Սեռական-քարի, մարդու, քրոջ, օր, մոր, աշնան, գլխի, բնության:
   Տրական-քարին, մարդուն, քրոջը, օրվա, մորը, աշնան, գլխին, բնությանը:
   Հայցական- քար, մարդ, քույր, օր, մայր, աշուն, գլուխ, բնություն:
   Բացառական-քարից, մարդուց, քրոջից, օրից, մորից, աշունից, գլուխից, բնությունից:
   Գործիական-քարով, մարդով, քույրով, օրով, մայրով, աշունով, գլուխով, բնությունով:
   Ներգոյական-Քարում,օրում,աշունում,գլուխում,բնությունում։

1.Կազմիր տրված բառերի հոգնակին:
Ուղեբեռ, փունջ, անձրև, տղամարդ, գամփռ, սպա, ակումբ, արկղ, գառ, ֆիդայի, օդաչու, վիպասան, հարս, վաճառատուն, եղնիկ, ժամացույց, իտալացի, թի, պատշար, մատենագիր, դուռ, սանր, սկյուռ, հողագործ, նուռ, գինի, սիրտ, ծառաբուն, ձու, պատճեն, տետր, ծունկ, զեբր:

Ուղեբեռներ, փնջեր, անձրևներ, տղամարդիկ, գամփռեր, սպաներ, ակումբներ, արկղեր, գառներ, ֆիդայիներ, օդաչուներ, վիպասաններ, հարսեր, վաճառատուններ, եղնիկներ, ժամացույցներ, իտալացիներ, թիեր, պատշարներ,մատենագիրներ, դռներ, սանրներ, սկյուռներ, հողագործներ, նռեր, գինիներ, սրտեր, ծառաբուններ, ձվեր, պատճեններ, տետրներ, ծնկեր, զեբրեր:
2.Արտագրիր մեծատառով գրելով համապատասխան բառը:
Նոր արեշ, մխիթարյան միաբանություն, հայկական լեռնաշղթա, խաղաղ օվկիանոս, տրդատ երրորդ, բերինգի նեղուց, սասունցի դավիթ, արագածոտնի մարզ, ռուսաստանի դաշնություն, վայոց ձորի մարզ, տիգրան մեծ, սևանա լիճ, երևանի նահանգ, արտաշես բարեպաշտ, նորքի զանգված, բարձր հայք, միջին ասիա, հայաստանի հանրապետություն, նոբելյան մրցանակ, բալկանյան թերակղզի:

Նոր արեշ, Մխիթարյան միաբանություն, Հայկական լեռնաշղթա, Խաղաղ օվկիանոս, Տրդատ երրորդ, բերինգի նեղուց, Սասունցի Դավիթ, Արագածոտնի մարզ, Ռուսաստանի Դաշնություն, Վայոց ձորի մարզ, Տիգրան Մեծ, Սևանա լիճ, Երևանի նահանգ, Արտաշես բարեպաշտ, Նորքի զանգված, Բարձր Հայք, Միջին Ասիա, Հայաստանի Հանրապետություն, Նոբելյան մրցանակ, Բալկանյան թերակղզի:
3.Յուրաքանչյուր բառաշարքում ընդգծիր եզակի թվով հինգ գոյական:
ա. լրաբեր, գիշակեր, աղանդեր, բուլդոզեր, տարբեր, եթեր, առընթեր, դասընկեր, դարիվեր:
բ. կայքեր, պատկեր, ավեր, լապտեր, թխահեր, թիեր, պատվեր, լվեր, ստվեր, ուլատեր:
գ. տանտեր, աներեր, գիշեր, կրտսեր, թթվասեր, անտեր, հրավեր, բնավեր, նվեր:
4. ա և բ շարքերից գտիր համապատասխան զույգերը:
ա. նախիր, վտառ, երամակ, երամ, նավատորմ, պարս, դեղորայք, առականի:
բ. շատ դեղեր միասին, ձիերի խումբ, մեղուների խումբ, բոլոր նավերը միասին, առակների հավաքածու, ձկների խումբ, կովերի խումբ, թռչունների խումբ:

5․Տրված խմբերի գոյականները հոգնակի դարձրո՛ւ և բացատրի՛ր օրինաչափությունը:

Ա. Ուժ, տարր, ծով, նավ, կույտ, բերդ, շենք:
Ուժեր,տարրեր,ծովեր,նավեր,բերդեր,շենքեր

Բ. ճանապարհ, գաղտնիք, հրաշք, մեքենա, շրջան, շինություն, նավահանգիստ:
ճանապարհներ, գաղտնիքներ, հրաշքներ, մեքենաներ, շրջաններ, շինություններ, նավահանգիստներ

Գ. Գառ, դուռ, մատ, մուկ, թոռ, ձուկ, լեռ, բեռ:
Գառներ,դռներ,մատներ,մկներ,թոռներ,ձկներ,լեռներ,բեռներ

Դ. Աստղ, արկղ, վագր, անգղ, սանր:
Աստղներ,արկղներ,անգղներ,սանրներ

Ե. Ծովածոց, սուզանավ, դաշտավայր, շնագայլ, հեռագիր, լրագիր:
Ծովածոցեր,սուզանավեր,դաշտավայրեր,շնագայլեր,հեռագիրեր,լրագիրեր

Զ. Քարտաշ, գրագիր, լեռնագործ, բեռնակիր:
Քարտաշներ,գրագիրներ,լեռնագործներ,բեռնակիրներ
Է. Մարդ, կին:
Մարդիկ,կանայք

6․Փակագծում տրված բառերը հոգնակի՛ դարձրու և համապատասխան ձևով գրի՛ր կետերի փոխարեն:

Մրցող լաստանավները (լաստանավ) մաքուր էին ու զարդարված գույնզգույն լաթերով:
Հարթավայրերը (հարթավայր) գարնան հորդացումների ժամանակ գետերը կարող են հակառակ ուղղությամբ հոսել:
Օդերևութաբանները (օդերևութաբան) զգուշացնում են քաղաքին սպառնացող նոր ցիկլոնի մասին:
Գետում ջրի մակարդակը բարձրացել էր սառցադաշտերի (սառցադաշտ) պատճառով:
Ջրի հոսանքը դանդաղեցնում են հատակին լցված քարակույտերը (քարակույտ):
Աշխարհի գեղեցիկ ջրվեժներից (ջրվեժ) մեկը` Վիկտորիան, անցյալ դարում է հայտնագործվել եվրոպացիների կողմից:
Շատ ծովախորշները (ծովախորշ) վերածվել են ցամաքի:

7․Բառակապակցությունն անվանել մեկ բառով:

Օր․՝ յոթ գլխով- յոթգլխանի,․․․

ստրուկի մտքով-ստրկամիտ, լի և առատ-լիառատ, կյանքի հյութ-կենսահյութ, ցավից լլկված-ցավալլուկ, մոլոր մտքով-մոլորամիտ, սուր ընթացող-սրընթաց, խելքը կորցրած-խելակորույս, նոր հայտնված-նորահայտ, մենակ ապրող-մենակյաց, խիստ բարքով-խստաբարո, երկար ապրող-երկրարակյաց, նոր եկած-նորեկ, աչքին հաճելի-ակնահաճո:

121. Տրված տեքստում ընդգծի´ր այն գոյականները, որոնք հոգնակի պիտի լինեն:Հայաստանում հանդիպում է նաև արագիլի սև տեսակը, որի փետրավորումը սև  է, որովայնը`սպիտակ, կտուցն ու ոտքը` կարմիր: Հանդիպում է Իջևանի շրջանի անտառում: Չափազանց հազվագույտ չվող թռչուն է: Բնադրում է ծառի վրա, գետի հովտում և ճահճուտում: Խուսափում է մարդուց և մարդկային շինությունից, նախընտրում է անտառի խուլ անկյունը: Չափազանց զգույշ թռչուն է: Որպես սակավաթիվ տեսակ՝ պահպանվում է օրենքով:

127. Փակագծում  տրված բառերը  դի´ր  պահանջվող  թվով:

Սպիտակ արագիլը (արագիլ) աշխարհում  (աշխարհ) շատ տարածված թռչուն  (թռչուն ) է:

Հայաստանում շատ է հանդիպում Եղեգնաձորի, Վայքի և Աշոցքի շրջանում (շրջան):  Չվող թռչուն (թռչուն) են՝կտուցը և (կտուց) ոտքը (ոտք)՝ վառ կարմիր: Բնակվում են զույգով(զույգ) ու գաղութով  (գաղութ):  Բույնը (բույն) տեղադրում են շենքի (շենք) տանիքին (տանիք),մետաղյա կամ բետոնե բարձր սյունին (սյուն) և նման այլ տեղում (տեղ): Մարդիկ (մարդ) սիրում են նրանց թռիչքի (թռիչք) հանգստությունը (հանգստություն),թևի (թև)  ու խոր թափահարումը (թափահարում):

128. Բառակապակցությունների բառերն արտահայտի´ր  բառերով:

Մարդկանց հավաքական ամբողջություն (ամբոխ) (շատ մարդիկ միասին), աշակերտների ամբողջություն (աշակերտություն), զինվորներ ամբողջություն(զորք), շատ դեղեր(դեղորայք), ծնողներն ու զավակները միասին(ընտանիք), ուսանողների ամբողջություն(ուսանողթյուն):

Սիրում եմ աշնանը քայլել փողոցներով։Ոտքերիս տակ լսելով կարմիր,դեղին տերևների խշխշոցը։Ամբողջ քաղաքը կարծես ինչ որ նկարիչի գունապնակ լինի։Ամեն մի ծառ իր յուրօրիրինակ գեղեցկությունն ունի։Իսկ երբ հանկարծ քամի է բարձրանում սկսվում է տերևների շուրջ պարը։Հայաստանը հայտնի է իր գեղեցիկ աշուններով։Անմոռանալի գեղեցիկ են մեր ոսկե աշունները, հատկապես անտառային հատվածներում։

1․Ի՞նչ է ցույց տալիս գոյականի եզակի և հոգնակի թիվը։

Եզակին ցույց է տալիս մեկ առարկա, իսկ հոգնակին մեկից ավել առարկանները։

2․Ինչպե՞ս է կազմվում գոյականի հոգնակին։

Եր-ով,ներ-ով։

3․Ներկայացնել հոգնակիի կազմության՝ օրինաչափությունից դուրս ձևերը, բացատրել դրանց իմաստային յուրահատկությունները։

Մարդ-մարդիք
Կին-կանայք
Պարոն-պարոնայք
անձեր-անձինք

1․Ի՞նչ է ուսումնասիրում ձևաբանությունը։

2․Հայերենի խոսքի մասերի դասակարգումը։
Գոյական, բայ, ածական, թվական, դերանուն, մակբայ, կապ, շաղկապ,վերաբերական, ձայնարկություն:

3․Նյութական, քերականական և վերաբերմունքային իմաստ ունեցող խոսքի մասեր։
Նյութական-Գոյական,ածական,թվական,դերանուն,բայ,մակբայ
Քերական-կապ,շաղկապ,
Վերաբերմունքային-վերաբերական, ձայնարկություն։

4․Թեքվող և չթեքվող խոսքի մասեր։
Գոյական,բայ,դերանուն,մակբայ։

62. Տրված առածները ընդգծված բառերի հականիշների օգնությամբ լրացրո՛ւ:
    Ամառվա փուշը — ձմեռվա:

Բարեկամ կորցնելը հեշտ է — գնտելը:

Դուրսը քահանա — ներսը:

Գիտունին գերի եղիր — հիմարին:

Գիտունի հետ քար քաշի — թողի:

Իր աչքի գերանը չի տեսնում — շյուղը:

Նույնանուններ

63. Պարզի՛ր, թե ընդգծված նույնանունները ո՞ր բառերի ձևերն են:

Ուզում էր` հրի, դուրս հանի տղային, բայց ուժը չէր պատում:
Հրի լեզվակները մոտենում էին, իսկ հրշեջները դեռ չէին երևում:
Շամանակին Անի քաղաքում մի հզոր իշխան կար:
Ամեն ինչ որ ժամանակին անի, փորձն արդյունավետ կլինի:
Երազում էր տեսնել այդ երկիրը:
Երազում էր տեսել այդ երկիրը:

Հրի — հրել

Հրի — անուն

Անի — անուն

Անի — անել

Տեսնել — տեսել

Տեսել — տեսնել

64. Տրված նույնանուն բառերով նախադասություններ կազմի՛ր:
    Օրինակ`

Բոլորին պատմում էր Մոբի Դիկի` սպիտակ կետի պատմությունը: Մի երկու կետի պատճառով ամբողջ էջը արտագրեց: Սրի, աղի, որդի, գնում է:

Սրին նրան նայեց, բարկացաց դեմքով:

Նա կերավ բրինձը, շատ աղի էր:

Հայրիկը նրա որդուն նայեց, շատ էր ուրաղացել:

Կյանքս կամաց-կամաց գնում է, իսկ եսել հոգնեցի:

67. Տրված արտահայտություններից յուրաքանչյուրով երկու նախադասություն կազմի՛ր` դրանք գործածելով
    ա) ուղիղ իմաստով,
    բ) որպես դարձվածք:
    Ձեռքով անել, աչքը մտնել, ձեռք մեկնել, (ինչ-որ բանի) տակ մտնել:

Ձեռքով անել- ամբողջ աշխատանքը ես իմ ձեռքով արեցի: Ձեռքով անել — տղան հեռանալիս բոլորին ձեռքով արեց։

Աչքը մտնել- տղան երբ փրկեց աղջկան նա մտավ աղջկա աչքը։ Աչքը մտնել — տղայի աչքը կեղտ եր մտել։

Ձեռք մեկնել — ես ձեռքս մեկնեցի և վերցրեցի միրգը: Ձեռք մեկնել — ես ձեռք մեկնեցի իմ ընկերոջը:

(Ինչ-որ բանի) տակ մտնել — Ես կանգնած էի անձրևանոցի տակ։ (Ինչ-որ բանի) տակ մտնել — Ես մտա մեծ պառտքի տակ:

68. Տրված արտահայտություններից յուրաքանչյուրով երկու նախադասություն կազմի՛ր` դրանք գործածելով
    ա) ուղիղ իմաստով,
    բ) որպես դարձվածք:
    Ձեռք բերել, աչքից ընկնել, լույս տեսնել, հացը ցամաք ուտել:

Ձեռքով բերել — Նա ավտո-մեքենքա ձեռք բերեց: Ձեռքով բերել — Նա ձեռքը բերեց և տուփի մեջ դրեց։

Աչքից ընկնել — Նրան խփեցին, և աչքը ընկավ դեղից: Աչքից ընկնել — Նա իմ աչքից ընկավ:

Լույս տեսնել — Նա սկսեց մեռնել, և լույսը տեսավ: Լույս տեսնել — Ես արթդնացա, և լույսը տեսա:

Հացը ցամաք ուտել — Իմ ընկերը այնքան ախքատ եր, որ հացը ցամաք կերավ: Հացը ցամաք ուտել — Եվ ինքը ինձ ասաց «Հացը ցամաք մի կեր»:

71. Տրված բառերն ու արտահայտությունները գրի՛ր հոմանիշ դարձվածքների փոխարեն և համեմատի՛ր տրված ու ստացված տեքստերը: Կոտրվել, գտնել, ամբողջովին, վերադարձնել, 1ագահ, ուրախանալ, ժլատ, իհարկե, շոշափել, հառաչել:

Մի մարդ ագահ հարևանից կավե աման վերցրեց: Ամանը պատահաբար կոտրվեց: Հարևանի հետ հարաբերությունները չփչացնելու համար մարդը նոր՝ ավելի մեծ ու գեղեցիկ, տակից գլուխ ջնարակված աման ձեռք բերեց ու ժլատի ձեռքը տվեց: Ժլատը ուրախացավ: Բայց մարդու աչքը ծակ է չէ՞. երբ ձեռք տվեց ամանին, ախ ու վախ արեց.
-Նորը, խոսք չկա, շատ լավն է, բայց իմ ամանը յուղով էր ներծծված:

59. Նախադասություններում սխալ գործածված բառեր և արտահայտություններ կան, գտի՛ր և ուղղի՛ր:

Այդ հավաքին իր մասնակցությունը բերեց նրանց առաջնորդը-Այդ հավաքին մասնակցեց նրանց առաջնորդը:

Սպիտակ գույնի զգեստը քեզ շատ է սազում-Սպիտակ գույնի քեզ շատ է սազում

Ոսկեծամ մազերով մի աղջիկ գալիս է աղբյուրը ջրի-Ոսկեծամ մի աղջիկ գալիս է աղբյուրը ջրի

Մոտենում է աղջկա մոտ և տեսնում, որ մի վիշապ, գլուխը նրա ծնկներին, քնել է-Մոտենում է աղջկան և տեսնում, որ մի վիշապ, գլուխը նրա ծնկներին, քնել է
Ու հանկարծ սիրահարվել էր այդ աղջկա վրա-Ու հանկարծ սիրահարվել էր այդ աղջկան

Այլևս առավոտներն էլ չէին երգում-Առավոտներն էլ չէին երգում:

Գառնուկները հոտոտում էին հողի բույրը-Գառնուկները հոտոտում էին հողը:

51. Տրված հոմանիշներով նախադասություններ կազմի՛ր:

ա) Երկարել, ձգվել:

Իմ ճամփորդությունը երկարեց և ձգվեց մինչև սեպտեմբեր։

բ) Աղքատ, խեղճ:
Ջրհեղեղը քշեց և տարավ խեղճ ու աղքատ գյուղացու ամբողջ բարիքը։
գ) Գույն, երանգ:
Նրա գալը գույն ու երանգ հաղորդեց երեխաներին։

52.Տրված բառերն ըստ հոմանիշության բաժանի՛ր հինգ խմբի:

Իջնել—թեքվել,կքվել,խոնարհվել, ճկվել, կռանալ, ծռվել:
Սահմանել—կարգել, հաստատել, հակվել,որոշել,
հափշտակել—խլել,կորզել, շորթել, գողանալ
շռայլել—վատնել,քամուն տալ, ծախսել, մսխել
հոշոտել-բզկտել,ծվատել,պոկել, պատառոտել,գզգզել
53. Հոմանիշների հինգ զույգ առանձնացրու:




վտիտ-երկչոտ,անարի,նիհար
Չար-բծավոր,մեղավոր,
բարի-գթասիրտ,գթառատ,ջերմեռանդ,վճիտ
վճիտ-ականակիտ,
Հռչակավոր-ականավոր,գերազանց