1. Она является единственным из древних Семи чудес света, сохранившимся до наших дней. Остальные пирамиды в этот список никогда не входили.
2. Пирамида Хеопса занимает площадь около 54 Га. На участке, ею занятом, можно было бы разместить пятёрку самых крупных соборов нашей планеты.
3. Учёным до сих пор не удалось разобраться в составе раствора, которым скрепляли между собой каменные блоки древние египтяне.
4. Некоторые учёные полагают, что пирамида Хеопса является хранилищем эталонов древних мер и весов, а также моделью известных линейных и временных измерений, характерных для нашей планеты и основанных на принципе вращения полярной оси.
5. Также существует теория, что пирамида Хеопса представляет собой календарь. Ряд египтологов пытается доказать, что она служит и теодолитом, и компасом, причем настолько точным, что с ней можно сверять самые современные компасы.
6. Над возведением пирамиды Хеопса трудилось около 100 тысяч человек. Причём строили её свободные люди, а не рабы, и их труд хорошо оплачивался.
7. Пирамида Хеопса пронизана множеством узких тоннелей,  связывающих внутреннюю её часть с поверхность. Они слишком узки, чтобы служить ходами, но и на вентиляцию они не похожи. Что они из себя представляют — до сих пор загадка.
8. Часть пирамиды Хеопса открыта для посещения туристами, но снимать видео или делать фотографии внутри неё запрещено.
9. Несмотря на то, что вокруг неё, в раскалённой пустыне, температура иногда достигает 50 градусов тепла, внутри пирамиды всегда прохладно, всего +20 градусов и днём, и ночью.
10. Погребальных камер в пирамиде Хеопса три, причём расположены они не рядом, а одна над другой.
11. Снаружи пирамида Хеопса облицована гранитными плитами. Из гранита же была сделана пробка, которой был закрыт вход во внутреннюю её часть, расположенный на высоте более 15,5 метров от основания.
12. Учёные рассчитали объём пирамиды Хеопса.  Сейчас он состалвляет 2,350,000 кубометров, но раньше он был на 170,000 кубометров больше. Однако, из-за того, что пирамиду несколько столетий и использовали в качестве каменоломни, она несколько пострадала.
13. Для постройки пирамиды Хеопса было использовано около 2,200,000 каменных блоков, уложенных в 210 рядов.
14. Грани пирамиды Хеопса очень точно сориентированы по сторонам света. До сих пор неясно, как древним египтянам удалось добиться такой точности. Впрочем, из-за постепенного движения Северного полюса в наше время ориентация пирамиды несколько сбилась.
15. Вес пирамиды Хеопса оценивается в 5.000.000 тонн.
16. Сейчас её вершина обломана, и высота пирамиды составляет 137,3 метров. Но раньше, после завершения строительства, она была выше — целых 146,7 метров.
17. Археологи и историки установили, что процесс постройки пирамиды Хеопса продлился около 20 лет. Это немного, особенно если учесть, что Кельнский собор, например, возводился около 600 лет
18. Когда исследователям впервые удалось проникнуть внутрь пирамиды, они так и не смогли найти ни одной мумии. Все погребальные камеры были пусты.
19. В Египте ежегодно 23 августа празднуется день начала строительства пирамиды Хеопса.

Լոռի Բերդ

Լոռի բերդ միջնադարյան անառիկ ամրոցը գտնվում է Լոռու մարզում՝ Ստեփանավանից 5 կմ հեռավորության վրա՝ Ձորագետ և Ուռուտ կիրճերի հատման մասում։ Ընդգրկված է Լոռի Բերդի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկում։

Պատմական ակնարկ

Լոռի բերդ կամ Լոռե բերդը գտնվում է Ստեփանավանից մոտ 5 կմ հյուսիս-արևելք՝ Ձորագետի ձախ ափին։ Հիմնադրվել է Դավիթ Անհողինի կողմից, թվագրվում է մոտավորապես՝ 1005 – 1020 թվականներին։ 1065 թվականին, Շամշուլդե քաղաքը վրաց Բագրատ Դ թագավորին զիջելուց հետո, Կյուրիկե Ա-ն (1049—1089 թթ.) Լոռին դարձրեց Կյուրիկյան թագավորության մայրաքաղաք:

Լոռի բերդ

Գտնվելով հյուսիսային առևտրական ճանապարհի վրա՝ Լոռին միջնադարյան Հայաստանում եղել է առևտրաարհեստագործական խոշոր կենտրոն: Առևտրական ճանապարհներով կապված էր Անիի, Դվինի, Դմանիսի, Տփղիսի և այլ քաղաքների հետ: XI— XIII դդ. ունեցել է շուրջ 10 հզ. բնակիչ: Քաղաքի առաջին պարսպի մեջ պարփակված տարածությունը (մոտ 9 հա) միջնաբերդի դեր է կատարել: 1105 թվականին Լոռին կարճ ժամանակով գրավեցին սելջուկները, 1118 թվականին՝ վրացական զորքերը, այն իր շրջակա հողերով դարձավ վրաց Օրբելիների կալվածքը: 1185 թվականին անցավ Սարգիս Զաքարյանին, իսկ նրա մահից հետո՝ որդիներին՝ Իվանե և Զաքարե Զաքարյաններին:

Լոռի բերդ

1236 թվականի հունիսին մոնղոլական բանակը Չաղատա Նուինի գլխավորությամբ գրավեց և հիմնահատակ ավերեց քաղաքը, կողոպտեց Շահնշահ Զաքարյանի գանձերը, ավերեց Դավիթ Անհողինի կնոջը վերագրվող մատուռ-դամբարանը: 1430-ին Լոռիին տիրում էին հայ Օրբելյանները: 1562—1734 թվականներին Լոռին, որպես ռազմական կարևոր ամրոց, անցել է մե՛րթ թուրքերին, մե՛րթ պարսիկներին, երբեմն՝ վրացիներին: XVIII դ. վերջին Լոռին կորցրեց բերդի նշանակությունը, դարձավ սովորական ամրոց, ուր բնակություն հաստատեցին տարբեր վայրերից տեղահանված գաղթականներ, և հենց միջնաբերդում առաջացավ համանուն գյուղը, որը 1926—1930 թվականներին ամայացավ (այժմ Լոռիից մոտ 2 կմ հեռավորության վրա տարածված է Լոռի բերդ գյուղը):

Բերդի տեղադիրքը

Լոռի բերդը ընդգրկում է 35 հա տարածություն, փռված է ընդարձակ, հրվանդանանման, ծովի մակարդակից 1490 մ բարձրություն ունեցող սարահարթի վրա, Ձորագետի և դրա վտակ Միսխանայի միջև, որոնց խորը կիրճերը երեք կողմից անմատչելի են դարձրել ամրոցը: Միջնաբերդի համեմատաբար դյուրամատույց կողմից՝ հյուսիս-արևմուտքից ձգվել է 214 մ երկարությամբ, իրար հաջորդող կլոր և քառանկյունի աշտարակներով պարիսպ, որի հյուսիս-արևմտյան անկյունում է միակ մուտքը: Պարսպի լայնությունը տեղ-տեղ հասել է 20, բարձրությունը՝ 20—25 մ: Պարսպի երկարությամբ Փորվել է ջրի խանդակ: Միջնաբերդի պարսպից մոտ 500 մ հյուսիս-արևմուտք ձգվել է քաղաքի պարիսպը, որը համարյա չի պահպանվել:

Լոռի բերդ

Բացի բնական արգելքներից, միջնաբերդի կիրճերում կառուցվել են նաև արհեստական պատնեշներ: Սկզբում Կյուրիկյանները, ապա՝ Զաքարյաններն ու նրանց հաջորդները Լոռիում կառուցել են պալատներ, եկեղեցիներ, բաղնիքներ, արվարձանները քաղաքից բաժանող կիրճերում՝ կամուրջներ, կանգնեցրել խաչքարեր: Կառուցվել է նաև գետնուղի, որը հասել է մինչև Միսխանա գետն ու ավարտվել աշտարականման կառույցով: Այն օգտագործել են արտաքին աշխարհի հետ կապ պահպանելու և անհրաժեշտության դեպքում խմելու ջուր ձեռք բերելու համար:

Հնագիտական ուսումնասիրություններ

Լոռիում 1966 թվականից հնագիտական ուսումնասիրություններ է կատարում Երևանի պետական համալսարանի արշավախումբը: Պեղվել են XI—XIII դդ. 2 բաղնիք` մեկը բաղկացած է հանդերձարանից, 3 լողասրահներից, հնոցից և սառը ջրի ամբարից, մյուսը՝ հանդերձարանից, լողասրահից և ջեռուցարանից: Բաղնիքների լողասրահները և հանդերձարաններն ունեն կրկնակի հատակ, որոնց միջից անցնող հնոցի ծուխն ու գոլորշին տաքացրել են վերին հատակը, պատերը ներսից պատված են ջնարակած աղյուսի բազմագույն սալիկներով:

Լոռի բերդ

Բացվել են նաև երկհարկանի պալատական կառույց (պահպանված է միայն աոաջին հարկը), 2 ջրավազան (շատրվաններով), որոնք ներսից պատվել են բազմագույն ջնարակապատ սալիկներով: Ավազաններում ջրի մակարդակը կարգավորվել է համապատասխան խողովակով, որով ավելացած ջուրը հասել է Ձորագետի կիրճը: Պեղված է Դավիթ Անհողինի կնոջը վերագրվող մատուռ-դամբարանը, որը ներսում ունեցել է 4 զույգ որմնասյուների վրա հենվող 4 խաչաձևվող կամարներ, որոնց հատման տեղից սկսվել է գմբեթը: Գմբեթի շաղախի մեջ, ծածկի լիցքը թեթևացնելու նպատակով, դրվել են կավանոթներ: Բնակելի թաղամասում բացված տներից առանձնապես ուշագրավ է մեկը, որի պատերի որմնանկարներն, ի տարբերություն ժամանակամերձ ուրիշ հուշարձանների, աշխարհիկ բնույթի են:

Լոռի բերդ

Հնավայրում պահպանվել է ուղղանկյուն հատակագծով մի կառույց, որի ներքին տարածությունը բաժանված է 6 մասերի՝ ծածկված գնդաձև առագաստների վրա հենվող երկթեք, ընդհանուր կտուրի տակ առնված գմբեթներով: Հարավային պատի մեջ դրված միհրաբի քարը ապացույց է, որ այն եղել է մահմեդական մզկիթ (XIV— XV դդ.): Լոռիի համար շինաքար է ծառայել տեղական բազալտը: Քաղաքին կավե խողովակներով խմելու ջուր է մատակարարվել 5 կմ հեռավորության վրա գտնվող աղբյուրներից, իսկ տեխնիկական ջուր՝ խողովակաշարի վրայով հոսող բաց առվով: Լոռիից գտնվել են աշխատանքի գործիքներ, զենքեր, զարդեր, կավե բազմապիսի անոթներ և ծխամորճներ, ապակե ջրամաններ, ճենապակյա, հախճապակյա, ոսկրե և քարե առարկաներ, դրամներ, որոնք հիմք են տալիս ենթադրելու, որ Լոռիում զարգացած են եղել արհեստների բազմաթիվ ճյուղեր: Կան նաև այլ երկրներից (մասնավորապես՝ Վրաստանից, Պարսկաստանից, Միջին Ասիայից և Միջագետքից) ներմուծված առարկաներ:

Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:

Առաջադրանքներ

• Նարնջագույն բառերի բացատրությունը գտեք բառարանում և բացատրեք:
  Պարգև- Որևէ կարգի հատուցում, որ տրվում է որոշ ծառայությունների՝ վաստակների ևն համար:
  հափշտակես-կորզել, շորթել:
  ռանչպարներին-հողագործ
• Մանուշակագույն բառերը դուրս գրեք, պակասող տառերը լրացրեք:
  մարդիկ,թագավորը,դարձյալ,բախտը,արդար
• Կանաչ բառերը դուրս գրեք և որոշեք ածական են, թե՞ գոյական:
  պապերից-գոյական
  աղքատ-ածական
  վուցտախի-ածական
  անգետ-ածական
  թագավորի-գոյական
  վարձը-գոյական
  ոսկի-գոյական
  եզները-գոյական
• Բնութագրեք գյուղացիներին և թագավորին:
  Թագավոր-ագահ,անարդար:Գյուղացիներ-բարի,արդար,ճշտախոս,աշախտասեր:
• Եթե դուք լինեիք հողագործի տեղը, որի եզները սատկել էին, ոսկու կարասը կվերցնեի՞ք, թե՞ ոչ, պատասխանը հիմնավորեք:
  Եթե ես լինեի հողագորիծի տեղը կվերցնեի ինձ այդ ոսկու կարասը, քանի որ ինչպես, որ ասում են «Что упало, то пропало»:
• Ի՞նչ սովորեցիք հեքիաթից:
  Ես այս հեքիաթից սովորել եմ, որ պետք է արդար լինել:

Мой отец уехал работать в деревню. Мама сказала:
– Когда запахнет весной, мы тоже поедем.
А я и не знаю, чем пахнет весна. Не запомнил с прошлого года. Вот стало солнышко пригревать, сосульки плачут на крышах. Небо высокое и голубое.
Я говорю:
– Пахнет весной?
– Нет, – отвечает мама. – Весна только ещё улыбнулась. Рано!
Вот уже снег сделался грязный. Воробьи щебечут целыми днями. Я говорю:
– Пахнет весной?
– Нет, – отвечает мама.– Весна ещё только голос подаёт. Рано!
Наконец, растаял в городе почти весь снег, стало тепло. На улице весенние цветы продают. Мама купила букет подснежников. Понюхала их и говорит:
– Вот теперь настоящей весной пахнет. Пора ехать. Я тоже понюхал.
Оказалось, пахнут подснежники совсем не цветами. И не зелёной травой. Обыкновенной землёй пахнет весна.

Задания.

а) Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.
1. Когда мальчик должен был поехать в деревню?
Когда запахнет весной

2. Что сказала мама, когда пригрело солнце и начали таять сосульки?
Мама сказала, что еще рано.

3. Когда мама сказала, что запахло весной?
Когда понюхала подснежники
б) А как вы думаете, когда наступает настоящая весна?
Когда уже тепло бывает.

Составьте словосочетания:
Ветер, небо, цветы, трава, подснежник, погода.
Ветер сильный,небо голубое,цветы красивые,трава зеленая,подснежники маленькие,погода чудесная.
Составьте и запишите предложения из данных слов.
1. Наступить, весна. Наступила весна.
2. Дни, теплее, стать. Дни теплее стали.
3. Весенний, солнце, зиму, прогнать.Весеннее солнце зиму прогнало
4. Снег, на полях, растаять. Снег на полях растаял.
5. Из дальних, прилететь, перелётный, стран, птицы. Из дальних стран прилетели перелетные птицы
6. Снять, зимнюю, люди, одежду. Люди зимнюю одежду сняли.

– Бабушка, а бабушка, как мне весну нарисовать? – спрашивает Галя. – Зима белая, лето зелёное, осень жёлтая. А вот какую взять краску, чтобы весну нарисовать?
– А ты выйди да посмотри, какое у весны лицо.
Галя вышла во двор и смотрит. На земле лежит снег, но не такой, как в декабре: снег на земле тёплый, розовый, а на деревьях вот-вот лопнут толстые розовые почки.
– Значит, весна розовая! – обрадовалась Галя. Но тут поплыли по небу облака и закрыли солнце. И всё сразу потемнело. Но вдруг солнце опять выглянуло, звонко закричали воробьи.
– Бабушка, бабушка! – закричала Галя, вернувшись домой.
– Бабушка, ну скажи, как мне весну нарисовать?
– Её не нарисуешь на одной картине, – ответила бабушка. – Она разноцветная, переменчивая, она всегда новая.

Вопросы.
1. О чём спросила бабушку Галя?

Бабушка, а бабушка, как мне весну нарисовать? – спрашивает Галя

2. Почему Галя подумала, что веснарозовая?

Галя вышла во двор и смотрит. На земле лежит снег, но не такой, как в декабре: снег на земле тёплый, розовый, а на деревьях вот-вот лопнут толстые розовые почки.

3. Почему Галя не нарисовала весну розовой?

Её не нарисуешь на одной картине она разноцветная,

4. Что ответила Гале бабушка?

-Её не нарисуешь на одной картине, – ответила бабушка.

5. А что бы вы, ребята, посоветовали Гале?

Не рисовать весну.

6. Как нарисовать весну?

Весной бывает холодно, тепло, снежно и дождливо.

Допишите окончания.
Зима белая , лето зелёное , осень жёлтая . Толстые розовые почки на деревьях вот-вот лопнут. Облако закрыли яркое солнце. Весна разноцветная, переменчивая она всегда новая.

Болезнь прошла, и однажды мама сказала младшему сыну:
– Сегодня я разрешаю тебе погулять!
На улицу мальчик вышел вместе с Журавликом. А зимы уже не было. Снег сошёл.  Журавлик раскрыл большие свои крылья и взлетел. Крылья несли  послушно, сильно. Над головой ярко светило солнце. И Журавлик взлетел и  запел. Все звери, ожидавшие весны в лесах, по оврагам, в поле, удивленно  глядели в небо. Откуда взялся журавль? Рано ещё трубить весну.
– Журавлик, назад! – кричал мальчик. – Замёрзнешь!
И Журавлик послушно сел возле своего друга. Однажды ранним весенним утром вдали показались журавли. Увидела  их мама мальчиков. Она поскорее отворила дверь:
– Лети, Журавлик! Лети!
Мама боялась, что мальчики не захотят расстаться со своим другом.
Журавлик вышел на крыльцо и тоже услышал: „Курлы-курлы!” Это возвращалась на родные болота родная журавлиная стая.
– Курлы-ы-ы! – крикнул Журавлик и побежал, а потом полетел  навстречу журавлям.
Журавли увидали его и полетели к нему навстречу.
– Курлы-курлы! – кричали они. – Это наш Журавлик! Он жив!..
Но Журавлик вдруг развернулся и опять полетел к дому мальчиков.  Мальчики выбежали на крыльцо и увидели большую журавлиную стаю. Журавли низко, доверчиво летали над домом. Но который из них  Журавлик? Он вырос и был такой же сильный и красивый, как его братья. Но вдруг один журавль пролетел совсем низко над младшим мальчиком  и коснулся его крылом, словно подал руку на прощание.

Найдите ответы на вопросы в тексте и прочитайте их.
1. Почему звери, ожидавшие весны в лесах, по оврагам, в поле, удив-лённо глядели на небо?
Потому что они не ожидали увидеть журавлика, ведь еще было рано.
2. Почему мальчик позвал Журавлика домой?
Потому что он не хотел чтобы Журавлик улитал от него.
3. Кто  отпустил Журавлика на волю?
Мама мальчиков
4. Как встретила журавлиная стая Журавлика?
Они встретили журавилика кричя «Курлык, курлык».
5. Почему Журавлик развернулся и опять полетел к дому мальчиков?
Журавлик развернулся и подлетьел к дому мальчиков чтобы попращятся с ними.
6. Как попрощался Журавлик со своими друзьями?
Журавлик коснулся мальчика крылом.

Прочитайте текст и скажите, что нового для себя вы узнали.
Журавли – крупные птицы с длинными ногами и шеей. Их высота  составляет 90-155 см, размах крыльев 150–240 см, а вес от 2 до11 кг. Самый  крупный журавль – австралийский. Его высота достигает 175 см, что делает  его самой высокой летающей птицей в мире. Зимой журавли держатся стаями. Во время отдыха стая выставляет охранников, которые вовремя предупреждают об опасности. В дикой природе журавли живут до 20 лет. В Китае и Японии журавль символизирует осторожность, долголетие и мудрость. В Армении журавль считается национальным символом страны.

Վաղուց, շա՜տ վաղուց, կարող է մի-քիչ շուտ, աշխարհի ծայրին, կամ կարող է մի քիչ ավելի մոտ, չտեսնված մի թագավորության մայրաքաղաքում ծնվեց մի թափանցիկ տղա: Թափանցիկ, այնքա՜ն թափանցիկ, որ նրա միջից կարելի էր տեսնել ամեն բան՝ ինչպես օդի մեջ կամ ինչպես աղբյուրի պարզ ջրի մեջ: Նա էլ մարմին ու արյուն ուներ, ինչպես բոլորը: Ճիշտ է, թափանցիկ էր, ապակու նման, բայց երբ ընկնում էր, չէր փշրվում, ամենաշատը՝ ճակատին մի փոքրիկ, թափանցիկ ուռուցք էր ծլում:
Բոլորը տեսնում էին, թե ինչպես է նրա արյունը շարժվում, ինչպես է նրա սիրտն աշխատում: Պատկերացնո՞ւմ եք՝ նրա մտքերն էլ էին պարզ երևում. մարդիկ ազատ կարդում էին դրանք: Մտքերը անցնում-դառնում էին նրա գլխում, լողում և փայլփլում, ինչպես ձկների խմբերը թափանցիկ ջրավազանում:
Մի անգամ տղան սխալվեց ու սուտ ասաց: Ասաց ու մարդիկ կրակե գնդիկի նման մի բան տեսան նրա ճակատին: Երբ տղան ուղղեց իր սխալը և ճիշտ խոսեց, գնդիկը հալվեց, անհետացավ: Այդ օրվանից նա իր ամբողջ կյանքում ոչ մի տառ սուտ չասաց:  Մի անգամ Ջակոմոյի ընկերը նրան մի գաղտնիք  ասաց: Բայց ի՜նչ գաղտնիք, ի՜նչ բան, բոլորը միանգամից  տեսան, թե նրա գլխում ինչպես սկսեց  մի սև գունդ պտտվել:  Բա՛:
Ժամանակ անցավ, տղան մեծացավ, մեծ տղա դարձավ, հետո տղամարդ: Առաջվա նման բոլորը հեշտ ու հանգիստ կարդում էին նրա մտքերը: Նա կարող էր բարձրաձայն չպատասխանել այն հարցերին, որ մարդիկ իրեն էին տալիս. մեկ է, ամեն ինչ երևում էր:
Երբ տղան ծնվեց, նրա անունը  Ջակոմո դրեցին, բայց ժողովուրդը Թափանցիկ Ջակոմո էր ասում և շատ էր սիրում նրան իր ազնվության համար:
Նրա կողքին բոլորը իր նման բարի ու ազնիվ էին դառնում:
Դժբախտաբար այդ պետության ղեկավար դարձավ դաժան ու չար մի մարդ: Ժողովրդը  վատ վիճակի մեջ ընկավ: Բոլորին ճնշում էին, բոլորն աղքատ էին: Ով բողոքում էր, դաժան բռնակալը հրամայում էր մահապատժի ենթարկել:
Ժողովուրդը ձայն չէր հանում, լուռ համբերում էր, որովհետև վախենում էր, որ կարող է ավելի վատ բան լինել:
Բայց Ջակոմոն չէր կարող լռել: Եթե ոչ մի բառ էլ չասեր, մեկ է, նրա  մտքերը երևում էին: Չէ՞ որ նա թափանցիկ էր: Բոլորը տեսնում էին, թե ինչպես էր նա բարկանում անարդարությունից, պատիժներից և ատում դաժան ղեկավարին:
Մարդիկ մտքում գաղտնի կրկնում էին Ջակոմոյի մտքերը:
Բռնակալն իմանում է այդ մասին, հրամայում է բռնել Թափանցիկ Ջակոմոյին և գցել ամենամութ բանտը:
Հենց այդ ժամանակ էլ զարմանալի մի բան է պատահում: Ջակոմոյի բանտախցի պատերը հանկարծ թափանցիկ են դառնում, հետո թափանցիկ են դառնում միջանցքի  պատերը, հետո՝ բանտի դրսի պատերը. ամբողջ բանտը ոնց որ ապակուց լիներ:
Մարդիկ անցնում էին բանտի մոտով, տեսնում էին Ջակոմոյին՝ իր բանտախցում նստած, և առաջվա նման կարդում էին նրա մտքերը:
Երբ գիշերն իջնում է, բանտն այնքան պայծառ է լուսավորում քաղաքը, որ բռնակալը հրամայում է փակել իր պալատի լուսամուտները, որ լույսն իրեն չխանգարի: Բայց, մեկ է, նա չի կարողանում հանգիստ քնել: Ինչ անենք, որ թափանցիկ Ջակոմոն շղթայված էր և փակված էր ամենամութ բանտում: Փակված էր, բայց  էլի նրանից  ուժեղ լույս էր գալիս:
Գիտե՞ք, թե ինչու… Որովհետև աշխարհի ամենաուժեղ բանը ճշմարտությունն  է, այն ավելի  պայծառ է, քան՝ ցերեկվա լույսը, և ավելի ուժեղ է բոլոր փոթորիկներից:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Քո կարծիքով թափանցիկ Ջակոմոյի կերած բանե՞րն էլ էր երևում, թե՞ միայն մտքերն էին երևում:
   Իմ կարծիքով նաև իր կերած բաներն էլ էին երևում:
2. Քո շրջապատում կա՞ն թափանցիկ մարդիկ:
   Ոչ, իմ շրջապատում չկա թափանցիկ մարդ:
3. Ի՞նչ ես կարծում լա՞վ կլիներ, եթե մարդիկ թափանցիկ լինեին և նրանց բոլոր մտքերը բոլորը տեսնեին: Պատասխանդ հիմնավորիր:
   Ես կարծում եմ, որ այդպես լավ չէր լինի, քանի որ բոլոր մադրիկ այնպիսի գաղտնիք ունեն, որ չեն ուզում, որ ուրիշները իմանան:
4. Կարծում ես Ջակոմոն իրո՞ք թափանցիկ էր, թե դա հեղինակը փոխաբերական իմաստով է ասում:
   Ջակոմոն թափանցիկ էր փոխաբար իմաստով, այսինքն նա չէր կարողանում իր մեջ ոչմի բան պահել:
5. Քո կարծիքով լա՞վ, թե վատ բանի մասին էր պատմվածքը, ինչո՞ւ ես այդպես կարծում:
   Իմ կարծիքով փատմվածքը լավ բանի մասին է, քանի որ այս պատմվածքը սովորեցնում է, որ ճշմարտությունից ավելի լավ բան այս աշխարհում չկա:
6. Քեզ ի՞նչ սովորեցրեց այս պատմվածքը:
   Այս պատմվածքը ինձ սովորեցրեց, որ ճշմարտությունից ոչմի ուրիշ ուժեղ և լավ բան չկա:

Լեզվական առաջադրանքներ

1. Դուրս գրել 10-ական ի՞նչ և ինչպիսի՞ հարցերի պատասխանող բառեր:
   շատ, շուտ,մոտ,չտեսնված,թափանցիկ,դաժան,չար,ճշմարիտ, ուժեղ և պայծառ:
2. Կանաչով նշված բառերի համար գրես իմաստով հակառակ բառեր:
   թափանցիկ-անթափաց,սխալը-ճիշտ,սուտ-ճիշտ,սև-սպիտակ,տղամարդ-կին,հեշտ-դժվար,բարձրաձայն-ցածրաձայն,հեշտ-դժվար,դաժան-բարի,լուռ-բարձր, ատում-սեր:
3. Դեղինով նշված բառերը բացատրեք ինչպես բացատրվում է օրինակում:
   մայրաքաղաքում-մայր քաղաքում,  ամենաշատը-ամենից շատ, ջրավազանում-ջրի ավազան, միանգամից-մեկ անգամից, մահապատժի-մահացու պատիժ, անարդարությունից-առանձ արդադարություն ,միջանցքի-մեջտեղով անցում:

Օրինակ՝ մորաքույր- մայրիկի քույրիկը, ժամացույց-ժամ ցույց տվող սարք:

Ծանոթանալով երկրագնդի տարբեր ոլորտներին՝ կարող ենք նշել, որ դրանցից ամենամեծը և ամենատարածվածը, որը բնակեցված է տարբեր կենդանի օրգանիզմներով, կենսոլորտն է:

Կենսոլորտ հասկացությունը տվել է ավստրիացի գիտնական էդվարդ Զյուսը դեռևս 19-րդ դարում՝ իր «Երկրի դեմքը» գրքում: Քանի որ կենդանի օրգանիզմներն ունեն շատ լայն տարածում, ուստի կենսոլորտն ընդգրկում է ողջ ջրոլորտը, քարոլորտի վերին և մթնոլորտի ստորին շերտերը: Այդ շերտերում կան միջավայրի այնպիսի պայմաններ, որոնք նպաստավոր են կենդանի օրգանիզմների համար:

Կենսոլորտի հիմնական բաղադրիչներից են բույսերը և կենդանիները: Դրանք իրենց չափերով տարբեր են, ունեն տարբեր կառուցվածք, կենսագործունեության առանձնահատկություններ և հետաքրքիր հարմարանք­ներ, որոնք հնարավոր են դարձնում կյանքը երկրագնդի տարբեր ոլորտնե­րում: Կաղինը և բարդին, ծիրանենին և խնձորենին, խատուտիկը և ցորենը բույսեր են: Իսկ ճանճը և բզեզը, գորտը և մողեսը, հավը և շունը կենդանի­ներ են: Սակայն, բույսերից և կենդանիներից բացի՝ կան նաև այլ կենդա­նի օրգանիզմներ: Մի մասը շատ փոքր է՝ անզեն աչքով անտեսանելի: Դրանք մանրեներն են՝ հիմնականում բակտերիաները: Մյուս մասը սնկերն են: Մանրեները և սնկերը ևս կենսոլորտի հիմնական բաղադրիչներ են: Նշված չորս խոշոր խմբերի կենդանի օրգանիզմները կազմում են թագավորություններ:

Մարդը դասվում է կենդանիների թագավորությանը։ Սակայն մարդն առանձնահատուկ է, քանի որ նա ակտիվորեն ներգործում է բնության վրա, փոփոխում վերջինս: Բայց բնության նման փոփոխությունները ոչ միշտ են դրական: Հաճախ ստիպված ենք լինում հաղթահարել մարդու տնտեսական գործունեության բացասական հետևանքները: Պետք է իրա­կանացնել միջոցառումներ, որոնք ամեն գնով կպահպանեն բնությունը:

Կենդանի օրգանիզմները միայնակ չեն կարող երկարատև գոյատևել, նրանք փոխազդում են տարբեր մարմինների և նյութերի հետ: Այդ նյութե­րից է, օրինակ, թթվածինը, որով կենդանի օրգանիզմների մեծ մասը շնչում է: Կենդանի օրգանիզմների համար շատ մեծ դեր ունեն ջուրը և հանքային նյութերը: Բույսերն աճում են հողում: Նավթը և գազը հանածոներ են, ո­րոնք ունեն շատ մեծ նշանակություն մարդու կյանքում: Բայց դրանք կեն­դանի օրգանիզմների գործունեության արդյունք են: Նյութերի այս ցանկը կարելի է շարունակել: Բոլոր այդ նյութերը համարվում են կենսոլորտի բա­ղադրիչներ:

Կենսոլորտը մի ուրույն ամբողջություն է, բարդ համակարգ, որտեղ կենդանի օրգանիզմները միասին կատարում են կարևոր գործառույթներ: Դրանցից է, օրինակ, Երկրագնդում տարբեր նյութերի հոսքը, որն իրակա­նանում է կենդանի օրգանիզմների միջոցով: Շատ նյութեր, օրինակ՝ ջուրը կամ ածխաթթու գազը, հեռանում են կենդանի օրգանիզմից, հայտնվում շրջակա միջավայրում և հետո նորից վերադառնում կենդանի օրգանիզմ: Տեղի է ունենում նյութերի մի շրջապտույտ:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ է կենսոլորտը, ի՞նչ ոլորտներ է ընդգրկում:
   Կենսոլորտը այն ոլորտն է, որը իր մեջ ընդգրկում է՝ կենդանիներին և բնությունին: կենսոլորտն ընդգրկում է ողջ ջրոլորտը, քարոլորտի վերին և մթնոլորտի ստորին շերտերը:
2. Որո՞նք են կենսոլորտի հիմնական բաղադրիչները:
   Կենսոլորտի հիմնական բաղադրիչներն են կենդանիրենրը և բնությունը:
3. Թվարկեք կենդանի օրգանիզմների թագավորությունները: Ո՞ր թա­գավորությունում է դասվում մարդը:
   Մարդը դասվում է կենդանիրենրի թագավորության:
4. Տարբեր նյութերի հետ կենդանի օրգանիզմների փոխազդեցության ի՞նչ օրինակներ գիտեք:
   Ծառ,սունկ,ճանճը և բզեզը, գորտը և մողեսը, հավը և շունը
5. Կենսոլորտում ի՞նչ գործառույթներ են իրականացնում կենդանի օրգանիզմները:
   Կենսոլորտում կենդանի օրգանիզմները տալիս են մեզ թթվածին,բազմանում են,մեզ ըմպելիք են տալիս և թոռոմում են:
6. Ուշադիր դիտարկեք տեղանքը, շրջակա միջավայրը: Ի՞նչ գիտեք այդ միջավայրի պայմանների մասին: Թվարկեք և նկարագրեք շրջապատի կենդանի օրգանիզմները, բույսերը և կենդանիները: Ի՞նչ գիտեք այդ օրգանիզմների մասին:
   Մեր դպրոցի մոտ կան շատ բույսեր,կենդանիներ (ձիեր,շներ,կատուներ,սիրամարգեր բադեր և այլ…)
7. Բնապահպանական ի՞նչ խնդիրներ գիտեք:
   Գլոբալ տաքացում,աղբի շատացում,օզոնային շերտի պակասում

Իմ մօր համար ամենասիրելի բանը, բացի մեր ընտանիքեն , սիրամարգերն են-Իմ մայրիկի համար ամենասիրելի բանը, բացի մեր ընտանիքից դա սիրամարգերնն են:
Իմ մօր համար ամենասիրելի բանը, բացի մեր ընտանիքեն, իմ դասերն են:-Իմ մայրիկի համար ամենասիրելի բանը, բացի մեր ընտանիքից դա իմ դասերն են: