Месяц: Ноябрь 2022

«Չեմ դավաճանի իմ Նվարդին»: Մի տրիոլետի պատմություն

1.Գտնել տրիոլետի երկու` ակնհայտ ու թաքնված գաղափարները:
Քանի որ Տերյանը այս բանաստղեծությունը գրել էր Մակսիմ Գորկու հետ ունեցած զրույցից հետո, մեզ ստիպում է ենթադրել, որ խոսքը հայոց լեզվի մասին էր։Այսինքն Տերյանը ուզում էր ասել, որ նա չի դադարելու մտածել և գրել հայոց լեզվով, ինչքան էլ գայթակղիչ լիներ առաջարկությունը այսինքն ունենար ավելի մեծ ճանաչում։

2.Բացատրել, թե Նվարդն ու Շամիրամը տրիոլետում ինչեր են խորհրդանշում:
Վերևում պատասխանել եմ։

3.Իրեն ո՞ւմ հետ է համեմատում Տերյանը, ինչո՞ւ:
Արա Գեղեցիկի հետ, քանի որ ինքն էլ Արա գեղեցիկի նման ընտրության առջև էր կանգնել։

4.Ի՞նչ է տրիոլետը: Փորձի՛ ր ինքդ գրել տրիոլետ։
Տրիոլետը անփոփոխ ձևի բանաստեղծություն է, որը կազմված է ութը տողից, և առաջին տողը կրկնվում է չորրորդ և յոթերորդ տողերում, իսկ երկրորդ տողը վերջին՝ութերորդ տողում։

1.Հոլովի՛ր պայուսակ, մայր, գարուն բառերը։

Ուղղական (ո՞վ, ի՞նչ) պայուսակ, մայր, գարուն

Սեռական (ո՞ւմ, ինչի՞) պայուսակին, մոր, գարունին

Տրական (ո՞ւմ, ինչի՞ն) պայուսկին, մոր, գարունին

Բացառական (ումի՞ց, ինչի՞ց) պայուսակից, մայրից, գարունից

Գործիական (ումո՞վ, ինչո՞վ) պայուսակով, մայրով, գարունով

Ներգոյական (ո՞ւմ մեջ, ինչո՞ւմ, ինչի՞ մեջ) պայուսակում, մայրում, գարունում

2. Առանձնացրո՛ւ նախադասությունները, կետադրի՛ր։ Վերլուծի՛ր ստացված առակը։

ձուկը գնաց տարբեր իմաստունների մոտ նրանցից մեծ մասն ասելիք չուներ բայց նրանք ամեն տեսակ անհեթեթություններ էին ասում  որպեսզի հիմարների աչքերում մեծ ուսուցիչներ երևային։ Այդ ձկներից մեկն ասաց  որ օվկիանոսին հասնելու համար պետք է աշխատել։ Անթերի լողացող ձկների ութնապատիկ ճանապարհի առաջին աստիճանին դիրք զբաղեցնել մյուս գուրու ձուկը սովորեցրեց  որ օվկիանոս տանող ճանապարհը պայծառատես ձկների աշխարհների ուսումնասիրություններում կգտնի երրորդն։ Ավելացրեց միակ միջոցը անընդհատ կրկնելն է։   Ռամ-ռամ-ռամ,    միայն այդ դեպքում կբացվի ճանապարհը   հոգնելով տարբեր ուսմունքներից   ձուկը լողաց ջրիմուռներում հանգստանալու    և այնտեղ նա հանդիպեց մի ծեր  ոչ մի բանով աչքի չընկնող ձկան  նա ասաց ձուկ-պրպտողին հիմարիկ  օվկիանոսը  որը դու փնտրում ես  քո շուրջ է դու էլ ես օվկիանոսի մի մաս  չնայած որ չես նկատում դա այն քո մեջ է  քո շուրջ  և դու։   Նրա սիրելի մասնիկն ես…

3. Առանձնացրո՛ւ այն բառերը, որոնք ժխտական նախածանց ունեն:

Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անիվ, անսիրտ, անահ, անուշ, անմահ, անուն, դժողք, դժգոհ, դժբախտ, դժնի, դժկամ, ապագա, ապարդյուն, ապերախտ, ապուր, ապաշնորհ, ապուշ, ապտակ, տարի, տկար, տհաճ, տպել, տգեղ, տխուր, չամիչ,չտես, չկամ,չարիք

Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անիվ, անսիրտ, անահ, անուշ, անմահ, անուն, դժողք, դժգոհ, դժբախտ, դժնի, դժկամ, չամիչ, չտես, չկամ, չարիք

4․Թարգմանի՛ր Օշոյի առակը։ Ներկայացրո՛ւ կարծիքդ առակի մեջ արտահայտված գաղափարի մասին:

ОБ УМЕНИИ БЫТЬ БЛАГОДАРНЫМ

На полке стоял маленький глиняный кувшинчик для воды. В углу комнаты на кровати лежал больной, томимый жаждой. «Пить! Пить!..» — поминутно просил он. Но он был совсем один, и некому было помочь ему. Мольба больного была так жалобна, что кувшинчик не выдержал. Сострадание переполняло его. Прилагая невероятные усилия, он подкатился к постели больного, остановившись возле самой его руки. Больной открыл глаза, и взгляд его упал на кувшинчик. Собрав все свои силы, человек взял кувшинчик и прижал его к горячим от жара губам. И только теперь он понял, что кувшин пуст! Собрав последние силы, больной швырнул кувшинчик об стену. Тот разлетелся на бесполезные куски глины.

Դարակի վրա մի փոքրիկ հողե սափոր կար ջրի համար։ Սենյակի անկյունում, մահճակալի վրա, հիվանդ մարդ պառկած էր՝ տանջված ծարավից։ «Խմի՛ր։ Խմի՛ր…»,- ամեն րոպե հարցնում էր նա։ Բայց նա բոլորովին մենակ էր, և նրան օգնող չկար։ Հիվանդի աղոթքն այնքան ցավալի էր, որ սափորը չդիմացավ: Կարեկցանքը պատեց նրան։ Անհավատալի ջանքերով նա գլորվեց դեպի հիվանդի մահճակալը՝ կանգ առնելով նրա ձեռքի մոտ։ Հիվանդը բացեց աչքերը, և հայացքն ընկավ սափորի վրա։ Ամբողջ ուժերը հավաքելով՝ տղամարդը վերցրեց սափորը և շոգից տաքացած սեղմեց շուրթերին։ Եվ միայն հիմա հասկացավ, որ սափորը դատարկ է։ Հավաքելով վերջին ուժը՝ հիվանդը սափորը նետեց պատին։ Այն փշրվեց՝ դառնալով անպետք կավի կտորներ։

Тысячи лет тому назад по дремучим лесам, покрывавшим Землю, бродили гигантские чудовища многочисленных разновидностей. И даже несмотря на свои невообразимые размеры, они не смогли выдержать трудностей, которые пришли вместе с изменением климата и исчезновением пищи.
Они погибали один за другим, пока не вымерли все, кроме двух видов — африканского и
азиатского слона. Предшественниками слонов были огромные чудовища, известные под именем «мамонт». Их скелеты можно увидеть в музеях, а зрелище это устрашающее! Их кости находят в земле в долинах и в руслах рек в Северной Америке и Европе. В далекой Сибири была найдена туша одного из них, вмерзшая в лед, сохранившаяся настолько хорошо, что даже глаза остались нетронутыми!
Хотя слоны когда-то населяли многие места на Земле, теперь они встречаются в первозданном виде только в Африке и тропической Азии.Слоны — самые крупные из животных суши и во многих отношениях наиболее интересные. По характеру они очень мягкие и добрые и довольно умные; они поддаются дрессировке гораздо легче
любых других животных, кроме домашних собак.Ноги у слона, похожие на огромные колонны, необходимы для того, чтобы выдерживать его
гигантский вес. Его бивни представляют собой выросшие до неимоверных размеров зубы. Эти бивни используются для подрывания корней в поисках пищи, а также в качестве оружия, для защиты. Мозг у слона — сравнительно небольшого размера по сравнению с размерами животного.Наиболее примечательной частью тела слона является хобот, представляющий собой продолжение носа и верхней губы, и он служит слону рукой, носом и губами одновременно. В хоботе около 40000 мышц, поэтому он такой сильный и гибкий. Кончик хобота заканчивается чем-то вроде пальца,который настолько чувствителен, что слон может поднять им маленькую булавку!

1.Հոլովի՛ր գիրք, ամպ, սեղան բառերը։

Ուղղական (ո՞վ, ի՞նչ) գիրքը,ամպը,սեղանը

Սեռական (ո՞ւմ, ինչի՞) գրքին,ամպին,սեղանին

Տրական (ո՞ւմ, ինչի՞ն) գրքին,ամպին,սեղանին

Բացառական (ումի՞ց, ինչի՞ց) գրքից,ամպից,սեղանից

Գործիական (ումո՞վ, ինչո՞վ) գրքով,ամպով,սեղանով,

Ներգոյական (ո՞ւմ մեջ, ինչո՞ւմ, ինչի՞ մեջ) գրքով,ամպում,սեղանում,

2․Տրված խմբերի գոյականները հոգնակի դարձրո՛ւ և բացատրի՛ր օրինաչափությունը:

Ա. Ուժ, տարր, ծով, նաև, կույտ, բերդ, շենք:
Ուժեր, տարրեր, ծովեր, նաև, կույտեր, բերդեր, շենքեր
Բոլորը ստացել են <<եր>> վերջածանց

Բ. ճանապարհ, գաղտնիք, հրաշք, մեքենա, շրջան, շինություն, նավահանգիստ:
Ճանապարհներ, գաղտնիքներ, հրաշքներ, մեքենաներ, շրջաններ, շինություններ, նավահանգիստներ:
Բոլոր բառերը ստացան <<ներ>> վերջածանց։

Գ. Գառ, դուռ, մատ, մուկ, թոռ, ձուկ, լեռ, բեռ:
Գառներ, դռներ, մատեր, մկներ, թոռներ, ձկներ, լեռներ, բեռեր:
Ընդամենը երկու բառ ստացավ <<եր>> վերջածանցը։

Դ. Աստղ, արկղ, վագր, անգղ, սանր:
աստղներ,արկղներ,վագրներ,սանրներ։
Բոլոր բառերը ստացան <<ներ>> վերջածանց։

Ե. Ծովածոց, սուզանավ, դաշտավայր, շնագայլ, հեռագիր, լրագիր:
Ծովածոցներ, սուզանավներ,դաշտավայրեր,շնագայլեր,հեռագիրներ,լրագիրներ
Ընդամենը երկու բառ ստացավ <<եր>> վերջածանցը։

Զ. Քարտաշ, գրագիր, լեռնագործ, բեռնակիր:
Քարտաշատներ,գրագիրներ,լեռնագործներ,բեռնակիրներ
Բոլոր բառերը ստացան <<ներ>> վերջածանց։
Է. Մարդ, կին:
Մարդիկ,կանայք

3․Փակագծում տրված բաոերը հոգնակի՛ դարձրու և համապատասխան ձևով գրի՛ր կետերի փոխարեն:

Մրցող լաստանավերը (լաստանավ) մաքուր էին ու զարդարված գույնզգույն լաթերով:
Հարթավայրերը (հարթավայր) գարնան հորդացումների ժամանակ գետերը կարող են հակառակ ուղղությամբ հոսել:
օդերևութաբանները (օդերևութաբան) զգուշացնում են քաղաքին սպառնացող նոր ցիկլոնի մասին:
Գետում ջրի մակարդակը բարձրացել էր սառցադաշտների (սառցադաշտ) պատճառով:
Ջրի հոսանքը դանդաղեցնում են հատակին լցված քարակույտներից (քարակույտ):
Աշխարհի գեղեցիկ ջրվեժները (ջրվեժ) մեկը` Վիկտորիան, անցյալ դարում է հայտնագործվել եվրոպացիների կողմից:
Շատ ծովախորշները (ծովախորշ) վերածվել են ցամաքի:

4․Բառակապակցությունն անվանել մեկ բառով:

Օր․՝ յոթ գլխով- յոթգլխանի,․․․

ստրուկի մտքով-ստրկամիտ, լի և առատ-լիառատ, միրգ և հյութ-մրգահյութ, ցավից լլկված-ցավլլուկ, մոլոր մտքով-մտամոլոր, սուր ընթացող-սրընթաց, խելքը կորցրած-խելակորույստ, նոր հայտնված-նորահայտ, մենակ ապրող-մենակյաց, խիստ բարքով-խստաբարո, երկար ապրող-երկարակյաց, նոր եկած-նորեկ, աչքին հաճելի-աչքահաճ(աչք շոյող):

5․Բառերի ընդհանուր արմատները գտի՛ր, գրի՛ր դրանց ուղիղ ձևերը և տրված բառերը բացատրի՛ր արմատների միջոցով:

Ա.Ելևէջ, Իջևան, իջնել, վայրէջք:
Ելևէջք,իջևաննել,վայրէջք,վայր իջնել

Բ.Բանբեր, բանակռիվ, բանաստեղծ, բանասեր:
խոսք բերող,խոսքի կռիվ, խոսք ստեղծող,

Գ.Սնափառ, սնամեջ, սնահավատ, սնապարծ:
Սին-դատարկ, ունայն
Անփառունակ,դատարկ,անհավատ(փուչահավատ),անիմաստ պարծանք

1) Գտե՛ք գումարը.

ա) (–11) + (–2) + 6 + 5 + (–7)=-9

բ) 22 + (–14) + (–30) + (–15) + 19=-28

գ) 8 + 14 + (–21) + (–36) + (–1)=-36

դ) (–33) + 25 + (–40) + (–25) + 80=7

2) Կոորդինատային ուղղի վրա նշե՛ք այն բոլոր կետերը, որոնց 

համապատասխանող թվերի բացարձակ արժեքները`

ա) փոքր են 1-ից, գ) մեծ են 0-ից և փոքր են 6-ից,
0, 5,

բ) փոքր են 5-ից, դ) մեծ են 8-ից և փոքր են 12-ից։
4,10,

3) Գնել են պարտերի և օթյակի 12-ական տոմսեր։ Բոլոր տոմսերի 

համար վճարել են 36000 դրամ։ Ի՞նչ արժե պարտերի տոմսը, եթե 

այն օթյակի տոմսից 1000 դրամով թանկ է։
2000,1000

4) Ճի՞շտ է, որ երկու հավասար ամբողջ թվերի բացարձակ ար-

ժեքները նույնպես հավասար են։
ոչ

Լրացուցիչ(տանը)

5) 12 մ երկարություն, 10 մ լայնություն և 5 մ բարձրություն ունեցող 

մարագը 34-ով լցրել են փայտով։ Քանի՞ անգամ են գնացել` փայտ 

բերելու, եթե ամեն անգամ փայտը բերվել է 2 բեռնատարներով` 

յուրաքանչյուրում 15 մ³ փայտ։

6) Տուփում կա 6 կարմիր և 4 սպիտակ գնդիկ: Նրանցից վերցնում են 

պատահական մեկը: Ինչքա՞ն է հավանականությունը, որ այն 

կարմիր կլինի:
60%

7) Ճի՞շտ է, որ եթե մի ամբողջ թիվը փոքր է մյուսից, ապա նրա բացարձակ արժեքը նույնպես փոքր կլինի մյուսի բացարձակ արժեքից։
ոչ

1. Հողի ու ջրի ,թռչունների ու ձկների ,վայրի գազանների պահպանման համար ի՞նչ միջոցներ են ձեռնարկվում:
   1.Խնայոաբար օգտագոծել 2.Բնությունը պետք է պահպանել 3.բնությունը պահպանել
2. Ինչու՞ չի կարելի այրել կենցաղային աղբը:
   Որովհետև թույնավոր թթվածիններ է արտադրում։

1․ Բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր․

Օրինակ՝ ջրաման- ջուր (արմատ)-աման (արմատ)

• գնդակ-գունդ
• ընդհանուր-ընդ
• աղջնակ-աղջիկ
• թթենի-թութ
• ընդամենը-ընդ
• հանրություն-հանրային
• գիրք-գիր
• մտազբաղ-միտք և զբաղվել
• տանձենի-տանձ
• հանրապետություն-հանրություն և պետություն

2․ Բաց թողած տեղերում լրացրու Է կամ Ե:

օրեցօր, երեսուներեք, աներևույթ, էական, էլեկտրաէներգիա, Էջմիածին, ինչևէ, լայնեզր, խուռներամ, ծովեզր, կիսաեփ, հրեշ, մանրէաբան, մեջք, նրբերանգ, ողբերգակ, որևիցէ, չէի, պատնեշ, ջէկ, վերելակ, տիեզերք, ցայգերգ, քառասուներկու: