Месяц: Сентябрь 2022

Ինքնաստուգում

Առարկա ցույց տվող բառերը կոչվում են գոյական անուն:
Գոյականները լինում են անձնական և իրանիշ:

Անձնանիշ— Մարդ, տղա,կին,աղջիկ, Աշոտիկ, օդաչու:
Անձնանիշերը պատասխանում են /Ո՞վ, Ովքե՞ր հարցերին:

Իրանիշ- քաղաք, տուն,թոքեր, շուն,սեղան:
Իրանիշը պատասխանում է /Ի՞նչ, Ինչե՞ր հարցերին

Լինում են եզակի
Եզակին ցույց է տալիս մեկ առարկա
շուն, մեքենա, մարդ:
Հոգնակի թիվը ցույց է տալիս մեկից ավելի առարկաներ
շներ, մեքենաներ, մարդիկ:
Հոգնակի թիվը կազմվում է եզակի-ից եր կամ ներ

2. Այն երկվանկ բառերը որոնց երկրորդ վանկը կազմվում է գաղտնավանկ ը- ով:
Այդ բառերի հոգնակին կազմվում է եր վերջավորությամբ:
Օրինակ ՝կայսր- կայսրեր, դուստր- դուստրեր
Բացառություն են կազմում
Արկղ, անգղ, գամփռ, որոնց հոգնակին կազմում է երկու ձևերով՝

Արկղ- արկղներ, արկղեր
Անգղ- անգղներ
Գամփռ- գամփռներ

3. Այն բարդ բառերը, որոնց երկրորդ արմատը մեկ վանկանի գոյական է, հոգնակին կազմվում է եր-ով:

Ծաղկեփունջ- ծաղկեփնջեր
դասագիրք- դասագրքեր
ոտնաձայն-ոտնաձայներ
թաղամաս- թաղամասեր
հեռագրասյուն- հեռագրասյուներ
խաչքար- խաչքարեր

4.Այն բարդ բառերը, որոնց երկրորդ միավանկ բաղադրիչը բայ է, գործողություն է ցույց տալիս՝ հոգնակին կազմվում է ներ- ով

Ժամացույց- ժամացույցներ
խաչակիր- խաչակիրներ
մանկավարժ- մանկավարժներ

5.Միավանկ բառերի հոգնակին կազմվում է եր-ով

Քար- քարեր
փունջ- փնջեր

Եթե բազմավանկ բառը վերջանում է ն տառով

սեղան- սեղաններ
աշակերտ- աշակերտներ
նստարան- նստարաններ
աշակերտ- աշակերտներ

1) Ունենք վեց թվերի հաջորդականություն, որում յուրաքանչյուր հաջորդ թիվ 2 անգամ մեծ է նախորդից։ Քանի՞ անգամ է այդ հաջորդականության վերջին թիվը մեծ երկրորդից։
1,2,4,8,16,32: 32:2=16

2) Երկու գումարելիներից մեկը 2004 է և գումարի ­3/7-ն է։ Գտե՛ք  երկրորդ գումարելին։
4676-2004=2672

3) 8 փոքր տակառների ընդհանուր տարողությունը 96 լ է։ Քանի՞ լիտր հեղուկ կտեղավորվի 7 մեծ տակառներում, եթե նրանցից յուրաքանչյուրի տարողությունը 19 լ-­ով ավելի է, քան փոքր տակառինը։
217

4) Երկու կայարանների հեռավորությունը 4000 կմ է։ Չվացուցակի  համաձայն՝ մարդատար գնացքն այդ ճանապարհը պիտի անցնի 50 ժամում։ Գնացքը 2100 կմ անցել է 30 ժամում։ Ի՞նչ արագությամբ պիտի ընթանա գնացքը դրանից հետո, որպեսզի ժամանակին տեղ հասնի։
95

31)73
32)98+101=199, 247-199=48
33)428-218=210:3=70
34)49-11=38, 38:2=19
35)66+15=81 81:3=27
36)29+17=42 29-17=12
37)36/48
38)19*7=133

Մի իշխան կար խիստ չար և անիրավ: Նույն քաղաքում ապրում էր նաև մի այրի կին: Իշխանը, հարկ պահանջելով, նեղում էր նրան, իսկ այրի կինը աղոթում էր, որ իշխանը երկար ու խաղաղ կյանք ունենա: Գնացին ասացին իշխանին, թե քո չարության համար այրին աղոթում է:

Իշխանը եկավ և ասաց.

— Ես քեզ բարիք չեմ արել, ով կին, դու ինձ համար ինչո՞ւ ես աղոթում:

Այրի կինն ասաց.

— Քո հայրը վատ մարդ էր. ես անիծեցի, և նա մեռավ: Դու նստեցիր նրա տեղը՝ ավելի խիստ չար: Այժմ վախենում եմ, որ մեռնես և քո որդին քեզնից ավելի չար լինի:

ՄԻ ԿԱԹ ՄԵՂՐԸ՝ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՊԱՏՃԱՌ

Մի մարդ խանութ ուներ և մեղր էր ծախում: Մեղրից մի կաթիլ կաթեց գետնին և մի պիծակ նստեց կաթի վրա: Կատուն վազեց և պիծակին առավ: Նրանից հետո շունը վազեց և կատվին առավ: Խանութի տերը շանը զարկեց և սպանեց: Այդ գյուղին դրացի մի գյուղ կար, և շունն այն գյուղից էր: Երբ շան տերն իմացավ, թե խանութպանն սպանել է իր շանը, այն ժամանակ եկավ և սպանեց խանութպանին: Հետո երկու կողմից վեր կացան գյուղացիք և միմյանց հետ մեծ պատերազմ արին: Նրանց մեջ կոտորած եղավ, և երկու կողմից կենդանի մնաց մի մարդ մի կաթիլ մեղրի համար:

ԵՐԿՈՒ ՆԿԱՐԻՉ

Մի թագավոր շինեց գեղեցիկ դարպաս և կամեցավ զարդարել այնպիսի նկարներով, որոնց նմանը ոչ մի տեղ չէր եղել: Ընտրեց երկու նկարիչների, մեկին տվեց մի պատը, մյուսին՝ մյուս պատը և նրանց միջև վարագույր քաշեց: Երբ նկարիչներն ավարտեցին իրենց գործը, թագավորը եկավ ու տեսավ, որ մեկը նկարել էր գեղեցիկ պատկեր, և շատ հավանեց: Իսկ մյուսը ոչինչ չէր նկարել, նա պատը շատ գեղեցիկ սարքել ու կոկել էր հայելուց ավելի լավ: Երբ թագավորը տեսավ, որ չի նկարել, այլ միայն կոկել է, զարմացավ և ասաց.

Առաջադրանքներ (դասարանում)

1) Ստուգե՛ք, որ աղյուսակում տրված են ուղիղ համեմատական մե­ծություններ, և գտե՛ք նրանց համեմատականության գործակիցը.

Y:X=1/6

2) Հաշվե՛ք x կողմով քառակուսու մակերեսը, եթե x = 2 սմ, 3 սմ, 4 սմ, 5 սմ։ Ուղիղ համեմատակա՞ն կլինեն արդյոք քառակուսու մակե­րեսը և նրա կողմի երկարությունը։ Պատասխանը հիմնավորե՛ք։
X=2*2=4 , 3*3=9, 4*4=16 ….

3) 315կգ ապրանքի համար վճարել են 19520 դրամ: Որքա՞ն է պետք  վճարել նույն տեսակի 112կգ ապրանքի համար:
19520:315=61.9*112=6932,8

4) Հետևյալ մեծություններից որո՞նք են ուղիղ համեմատական.

ա) անցած ճանապարհը և արագությունը, եթե ժամանակը հաստատուն է, 

բ) եռանկյան կողմը և պարագիծը,

գ) ուղղանկյունանիստի ծավալը և բարձրությունը, եթե հիմքի 

մակերեսը հաստատուն է,

դ) ուղղանկյունանիստի ծավալը և բարձրությունը, եթե հիմքի 

կողմերի երկարությունները հաստատուն են,

ե) մարդու տարիքը և հասակը։

Մի գիտնական, որ ապրում էր աշխարհի խնդիրներով մտահոգ, վճռել էր գտնել ուղիներ դրանք նվազեցնելու համար: Օրեր էր անցկացնում իր լաբորատորիայում` փնտրելով իրեն հուզող հարցերի պատասխանները:
Մի օր յոթամյա որդին ներխուժեց նրա սրբավայրը և որոշեց օգնել հորն աշխատել: Գիտնականը նյարդայնացած, որ իրեն ընդհատել են, խնդրեց տղային ուրիշ տեղ խաղալ: Տեսնելով, որ անհնար է նրան դուրս հրավիրել, հայրը մտածեց մի բանով շեղել որդու ուշադրությունը: Պատահաբար գտավ մի ամսագիր` աշխարհի քարտեզի պատկերով. այն է, ինչ անհրաժեշտ էր:
Մկրատով կտրտեց քարտեզը տարբեր մասերի և կպչուն ժապավենի հետ միասին հանձնեց որդուն` ասելով.
– Քանի որ սիրում ես գլուխկոտրուկներ, քեզ կտամ աշխարհը բոլորովին կոտրված, որ այն նորոգես առանց որևէ մեկի օգնության:
Հաշվարկեց, որ փոքրիկից կպահանջվի տասը օր` քարտեզն ի մի բերելու համար, սակայն այդպես չեղավ: Մի քանի ժամ անց նա լսեց երեխայի ձայնը, որ հանգիստ կանչում էր.
– Հայրի՜կ, հայրի՜կ, ամեն ինչ արեցի, ավարտեցի:
Սկզբում հայրը չհավատաց: Մտածեց, որ անհնար է նրա տարիքում վերստանալ ամբողջական մի քարտեզ, որը նախկինում երբեք չի տեսել: Կասկածամիտ, հայացքը բարձրացրեց գրառումներից այն վստահությամբ, որ կտեսնի երեխայի տարիքին համապատասխան աշխատանք. քարտեզն ավարտուն էր: Բոլոր կտորները տեղադրված էին իրենց համապատասխան տեղերում: Ինչպե՞ս էր հնարավոր: Ինչպե՞ս էր երեխան կարողացել: Զարմանքով հարցրեց որդուն.
– Որդյա՛կս, դու չգիտեիր ինչպիսի՞ն է աշխարհը, ինչպե՞ս ես արել:
– Հայրի՛կ, պատասխանեց որդին,- Ես չգիտեի, թե ինչպիսին է աշխարհը, բայց երբ դու հանեցիր ամսագրից քարտեզը, այն կտրտելու համար, տեսա, որ մյուս կողմում մարդ է պատկերված: Այնպես որ, շրջեցի կտորներն ու սկսեցի «հավաքել» այդ մարդուն, որ, այո´, գիտեի թե ինչպիսին էր:
– Երբ ես վերականգնեցի մարդուն, շրջեցի թուղթը և տեսա, որ վերականգնել եմ աշխարհը:

Հեղինակ՝ Գաբրիել Գարսիա Մարկես

Առաջադրանքներ

1. Բնութագրի՛ր գիտնականին։ 

Չէր սիրում երբ իրան խանգարում էին,հոգետար է:

2. Ինչո՞ւ էր գիտնականը աշխարհի խնդիրների պատճառը փնտրում լաբորատորիայում։ 
Որովհետև նա անհանգստացած էր աշխարհի համար:

3. Ներկայացրո՛ւ ստեղծագործության ասելիքը, գաղափարը։ 
Իմ կարծիքով ստեղծագործության ասելիքն այն է, որ, եթե ուզում ես աշխարհը նորոգել սկզբում պետք է մարդկանց նորոգել:

4. Քո կարծիքով ո՞ր նախադասությունը կարող է լինել գիտնականի փնտրտուքների պատասխանը։ 

Ես չգիտեի, թե ինչպիսին է աշխարհը, բայց երբ դու հանեցիր ամսագրից քարտեզը, այն կտրտելու համար, տեսա, որ մյուս կողմում մարդ է պատկերված: Այնպես որ, շրջեցի կտորներն ու սկսեցի «հավաքել» այդ մարդուն, որ, այո´, գիտեի թե ինչպիսին էր:

5. Շարադրի՛ր մտքերդ՝ Ինչպե՞ս նորոգել աշխարհը, արդյո՞ք աշխարհը նորոգելու կարիք ունի, ի՞նչ կփոխեիր աշխարհում, ինչո՞ւ, և այլն։ 8-10  նախադասություն։ 

Իմ կարծիքով սկզբում պետք է նորոգել մարդուն:
Եթե մարդը նորոգվի ապա ամբողջ աշխարհի
խնդիրները կվերանան:
Պետք է դառնանք ավելի բարի,հանդուրժող և
հասկացող:
Այս աշխարհի ամենամեծ
խնդիրրն մարդն է:
Դրա համար սկզբում պետք է մարդուն նորոգել:

1.Поставьте  и  напишите  в  скобках  вопрос  и  определите     падеж   существительного.

1.Катались  ( на чем?    )  на  машине (творительный падеж).

2.Шли   ( по чему?   )  по  площади . (дательный падеж).

3.Отплыл  ( от чего?   )  от  причала. (  родительный падеж).

4.Подбежал  ( к  чему? )  к  кровати. ( дательный  падеж).

5.Прыгает  ( кто?  )  белка. ( иминетельный  падеж).

6.Достали   ( что?  ) мяч. ( иминительный падеж)

7.Гуляли   (  за чем? )  за  школой. ( Творительный падеж).

8.Написал  ( в  чем?    )  в  тетради. (Творительный  падеж).

9.Кружились  ( в  чем?  )  в  воздухе.( Творительный падеж).

10. Мылись    (  чем?    )  шампунем. ( Творительный падеж).

2,Определите род имён существительных. Составьте словосочетания.

Существо-ср., шампунь-ср., море-ср., депутат-муж., перила-жен., дружище-ср., курица-жен., секретарь-ср., биография-ср., адвокат-муж., окунь-ср., желе-ср., мозоль-жен., сорока-жен., собака-жен., библиотекарь-муж., юноша-муж., дверь-жен., поле-ср., тетрадь-жен., яблоко-ср.,обжора-ср., авария-жен..

Հոմանիշներ

Շատ-բազմաթիվ
Խելացի-իմաստուն

Ես ունեմ բազմաթիվ իմաստուն ընկերներ

Հականիշներ

Քիչ-շատ
Անխելք է-խելացի է:

Նա շատ խելացի է:

Համանուն

Մարտ-Մարտ

Մարտին-Մարտին

Մարտ-մարտ

Անունս Մարտին, ծնվել եմ Մարտին, մասնակցել եմ Մարտին:

Հարանուններ
Ջուր-տուր
Սուր-լուր

Քո համար ունեմ սուր լուր, բայց մինչև այդ,խնդրում եմ, ինձ մի բաժակ ջուր տուր: