День: 17 февраля 2022

Рубрика: 2021-2022 ուստարի, Բնագիտություն

Ճահիճներ

Опубликовано автором Մհեր Բարսեղյան

Ճահիճներ. առաջացումը: Ճահիճները կազմում են ցամաքային ջրե­րի մի մասը: Երկրի մակերևույթի որոշ տարածքներում, որտեղ տեղումնե­րից առաջացած ջրերը հոսելու հնարավորություն չունեն, կուտակվում են որևէ գոգավորությունում և, քանի որ գոլորշացումն էլ շատ թույլ է, սկսում են աճել խոնավասեր բույսեր՝ առաջացնելով ճահիճներ:

Ճահիճները Երկրի մակերևույթի գերխոնավ տեղամասերն են, որտեղ ամբողջ տարին կա ջրի ավելցուկ, աճում է ճահճային բուսականություն, և կարող է գոյանալ տորֆի շերտ:

ճահիճներում աճում ու ապրում են խոնավասեր բույսեր և կենդանիներ: Տարիների ընթացքում բույսերի մնացորդները, կուտակվելով, առաջաց­նում են տորֆ, որն օգտագործվում է որպես վառելիք, որոշ չափով նաև՝ պարարտանյութ:

Ճահիճներ կարող են առաջանալ նաև չորային շրջաններում՝ գրուն­տային ջրերի մակարդակի բարձրացման հետևանքով: Եթե գոլորշացումը հողի մակերևույթից համեմատաբար թույլ է, բարձրացող գրունտային ջրե­րը չեն հասցնում ամբողջովին գոլորշանալ՝ առաջանում են ճահիճներ: Ուժեղ գոլորշացման դեպքում բարձրացած գրունտային ջրերն ամ­բողջովին գոլորշանում են, իսկ աղերը մնում են տեղում՝ առաջացնելով աղուտներ: Այս երևույթը լավ արտահայտված է Արարատյան դաշտում, որ­տեղ առաջացել են և ճահճուտներ, և աղուտներ:

ճահիճների նշանակությունը: Քանի որ ճահիճները մարդու համար հիմնականում անօգտագործելի տարածքներ են, և այնտեղ բազմանում են հիվանդածին շատ հարուցիչներ, ուստի երկրագնդի որոշ շրջաններում չո­րացվում են: Սակայն ճահիճների չորացումը կարող է խախտել նաև բնութ­յան հավասարակշռությունը:

Չորացումը կատարվում է տարբեր եղանակներով: Մի դեպքում փո­րում են ջրանցքներ, որոնցով հեռանում է կուտակված ջրի ավելցուկը: Հենց այս եղանակով են չորացնում Արարատյան դաշտի ճահիճները: Մյուս դեպքում ճահիճների չորացման համար դրանց տարածքում ա­ճեցնում են այնպիսի ծառեր կամ թփեր, որոնք շատ ջուր են կլանում: Այդ տարածքներր հետագայում օգտագործվում են գյուղատնտեսական նպա­տակներով:

Չորացված ճահճի տարածքից մարդիկ տորֆ են արդյունահանում, որը և վառելիք է, և պարարտանյութ՝ բանջարաբոստանային մշակաբույսե­րի և ծաղիկների մշակման համար:

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Ի՞նչ է ճահիճը: Ինչպե՞ս է առաջանում:
    Ճահիճները կազմում են ցամաքային ջրե­րի մի մասը: Երկրի մակերևույթի որոշ տարածքներում, որտեղ տեղումնե­րից առաջացած ջրերը հոսելու հնարավորություն չունեն, կուտակվում են որևէ գոգավորությունում և, քանի որ գոլորշացումն էլ շատ թույլ է, սկսում են աճել խոնավասեր բույսեր՝ առաջացնելով ճահիճներ:
  2. Արդյոք կարո՞ղ են ճահիճներ առաջանալ չորային շրջաններում, ինչո՞ւ:
    Ճահիճները չեն կարող առաջանալ չորային շրջաններում:Ճահիճները չեն կարող առաջանալ չորային շրջաններում,քանի որ նրանք առաջանում են այնենց տեղերը,որտեղ շատ խոնավություն կա օրինակ՝ ծովերի կողքերը,լճերի,գետերի,անտառներում, որտեղ շատ անձրև է գալի:
  3. Ճահիճների չորացման ի՞նչ եղանակներ գիտեք:
    Ճահիճի կողքը մեծ փոս փորել:
  4. Ճահիճներն ի՞նչ դրական և բացասական նշանակություն ունեն:
    Ճահիճները տալի են շատ տոֆ, որը համարվում է շատ լավ վառելիք:
    Ճահիճները զբաղացնում են շատ տեղ:

Тест

Жили-были на свете волшебный карандаш и фонарь. Каждый делал то, что умел. Карандаш рисовал и писал сказки, а фонарь освещал ночью комнату, в которой они жили. И вот однажды карандаш и фонарь сломались.Они стали ненужными. Карандаш перестал писать и рисовать.Фонарь перестал освещать комнату.Их попытались починить.Их все — таки починили и они стали уже не бесполезными.Карандаш рисовал и писал.Фонарь освещал комнату и они продолжали жить как раньше

2. Прочитайте слова и напишите, как они называются. Например: Бегемот — животное; диван — предметы, вещи.

Бегемот, болезнь, верблюд, гроза, дождь, диван, доброта, жадность, инженер, костюм, карандаш, охотник, печаль, посуда, вьюга, радость, писатель, друг, упрямство, актер.
Впишите слова:
Инжинер,охотник,писатель,друг и актер — люди;Бегемот,верблюд,— животные; Диван,костюм,посуда,предметы.вещи;
Болезнь,доброта,жадность,печаль,радость,упрямство— чувства, качества человека; вьюга,гроза,дождь,— явления природы.
3. Прочитайте. Запишите слова в два столбика.
Музыка, композитор, картина, художник, певец, гнездо, птичка, бабочка, цветок, машина, водитель, учитель, стул, стол, дом,звезда.
Кто? Что?

Композитор,художник,певец,птичка,бабочка,водитель,учитель.-Кто?  
Музыка,каритна,гнездо,цветок,машина,стул,стол,дом,звезда.-Что?

4. Из данных слов составьте предложения.

а)  весенние, первые, цветы, Расцвели;
б) зелёные, На деревьях, листочки, распустились;
в) бегают, муравьи, В траве;
г) проснулись, ежи, В лесу, колючие;

д) звонкие, Раздаются, птиц, голоса.

Расцвели первые весенние цветы .
На деревьях распустились зеленые листочки.
В траве бегают муравьи
В лесу проснулись ежи колючие
Раздаются звонкие голоса птиц.