Рубрика: 2021-2022 ուստարի, Ռուսերեն

Об моей маме

Дорагая мама поздравлаю тебя с 8 мартом. Желаю тебе много бональных вещей.Таких как много счастья,радостьи,много роз,очень много денег новою краснаю машину,Болшой дом в Испании и долгою радостную жизнь.

Об моей маме
Она добрая,красивая,милая,иногда злая,иногда очень злая,строгая,любит чистоту,и она очень заботливая.Короче класная у меня мама:)

Շունն ու կատուն

Ժամանակով Կատուն ճոն էր,
Շունն էլ գըլխին գըդակ չուներ,
Միայն, գիտեմ ոչ` որդիանց որդի,
Ճանկել էր մի գառան մորթի:

Եկավ մի օր, ձմեռվան մըտին,
Կատվի կուշտը տարավ մորթին:

— Բար’ աջողում, ուստա Փիսո,
Գլուխըս մըրսեց, ի սեր Աստծո,
Ա՛ռ էս մորթին ու ինձ համար

Մի գդակ կարի գըլխիս հարմար:
Վարձիդ համար միամիտ մընա՛,
Համա-համա շատ չուշանա:

— Աչքիս վըրա, քեռի Քուչի,
Մի գըդակ ա, հո մի քուրք չի․

Քու թանկագին խաթեր համար
Ուրբաթ օրը համեցեք տար:
Փողի մասին ավելորդ ա,
Մեր մեջ խոսելն էլ ամոթ ա,
Ի՜նչ մեծ բան ա, տո՜, հե՛ր օրհնած,

Միա՜յն, միա՜յն մի գդակի վարձ:

Ուրբաթ օրը քեռի Քուչին`
Ուստից առաջ` բաց-բաց կուճին
Թափ-թափ տալով` ծանդըր ու մեծ,
Ուստա Կատվի շեմքում կանգնեց.

— Ուստեն ո՞ւր ա… փափախս ո՞ւր ա…
— Մի քիչ կացի, հրես կերևա:

Ուստեն եկավ քուրքը հագին,
Շանը տեսավ, բեղի տակին
Իրեն-իրեն քիչ փընթփընթաց,

Ու մուշտարու վըրա թընդաց.
— Ցուրտը տարա՞վ… վա՜հ, տընա՛շեն,
Չես թող անում մի շունչ քաշեն.
Հեշտ բան հո չի՞, հըլա նոր եմ
Ցըրցամ տըվել, թե որ կարեմ:

— Դե հե՛ր օրհնած, էտե՛նց ասա,
Էդ բարկանալդ էլ ընչի՞ս ա:
Փող եմ տըվել, վախտին կարի,
Թե չէ` ասա, էգուց արի:
Համ ասում ես, համ չես կարում,

Համ խոսում ես, վըրես գոռում,
Հա՛մ, հա՛մ, հա՛մ, հա՛մ,
Քանի, ախպեր, գընամ ու գամ…
Ասավ Քուչին ու նեղացած
Վերադարձավ գլուխը բաց:

Մին էլ եկավ, դարձյալ չըկար.
Էս անգամը դիպան իրար.
Էլ անպատիվ, անկարգ խոսքեր,
Էլ հին ու նո՜ր, էլ հերն ու մե՜ր,
Էլ գող Փիսո՜, էլ քաչալ Շո՜ւն…

Բանը հասավ դիվանբաշուն:
Շունը մինչև գընաց, եկավ,
Ուստա Կատուն կոտըրն ընկավ,
Գըլուխն առավ ու մի գիշեր
Հայդե՛, կորավ. էն կորչիլն էր․․․

Էն օրվանից մինչև օրս էլ
Շունն էս բանը չի մոռացել,
Մըտքում հըլա դեռ պահում ա,
Որտեղ Կատվին պատահում ա,
Վեր ա թըռչում, վըրա վազում,

Իրեն մորթին ետ ա ուզում.
Իսկ սևերես Կատուն հանկարծ
Ետ ա դառնում ու բարկացած
Փըշտացնում ա. մըթամ նոր եմ
Ցըրցամ տըվել, թե որ կարեմ:

Առաջադրանքներ

  1. Մգացրած բառերը դուրս գրեք, բացատրեք և դրանցով նախադասություններ կազմեք։
    Ճոն-դերձակ, որը մորթուց կամ կաշվուից հագուստ է կարում- Ուստա փիսոն գյուղի միակ ճոնն էր:
    գդակ-գլխար — Շունն ուներ մի կապույտ գդակ:
    մտին- մտքին — Շան մտքին միայն իր գդակն էր:
    բար աջողում-բարի օր — Շունը բար աջողում ցանկացավ կատվին և խնդրեց իր գդակը:
    կուցին — մի բուռ — Կատուն շնից մի կուցին ոսկի պահանջեց:
    կացի — սպասիր — Մի քիչ կացի, շուտով կգամ:
    դիվանբաշի — դատավոր -Շան գործը հասավ դիվանբաշուն:
    ցրցամ- ջուր ցանել —
    մուշտարու — հաճախորդ — Շունը այլևս երբեք կատվի մուշտարուն չէր:


  2. Բնության մեջ ի՞նչ հայտնի երևույթի բացատրությունն է Թումանյանն այս բալլադով տալիս։
    Հ.Թումանյանն այս բալլադով փորձում է ցույց տալ, թե կատուների և շների դարավոր թշնամանքը որտեղից է գալիս:
  3. Եթե դու լինեիր շան փոխարեն, ինչպե՞ս կվարվեիր։
    Հենց առաջին օրն էլ կկծեի և մորթին ձեռքից կվերցնեի
  4. Բալլադի համար փորձիր ինքդ ավարտ մտածել։
    Մի օր կատուն ուզում է վերջ տալ այդ թշնամանքին և կարում է գդակ շան համար:Կատուն գտնում է շանը, տալիս է գդակը նրան և նրանց թշնամանքը վերջանում է:
  5. Մտածիր մի պատմություն, որտեղ դու կբացատրես բնության մեջ հայտնի որևէ երևույթ։


    Քամելեոնը

    Քամելեոնը շատ թիթիզ էր: Միշտ գնում էր իրեն նոր հագուստներ և միշտ ուզում էր լինել անտառի ամենա գեղեցիկը:Մի օր նա հասկացավ, որ ինքը կարողանում է առանց որևէ մեկի օգնությամբ փոխել իր հագուստի գույնը, եթե շատ ուզենա:Դրանից հետո նա դարձավ անտառի ամենագեղեցիկ և նորավոճ կենդանին:

Մաթեմատիկայի հաշվետվություն

  • Պարտաճանաչ կատարե՞լ ես մաթեմատիկայի բոլոր առաջադրանքներն ու նախագծերը։Այո:Տեղադրիր բլոգիդ հղումը։ Իմ բլոգ
  • Մասնակցե՞լ ես մաթեմատիկայի փետրվար ամսվա ֆլեշմոբին։
    Սյո
  • Ո՞ր խնդիրն է քեզ ամենից շատ դուր եկել: 
    Առաջին մակարդակի չորրորդ խնդիրը
  • Ո՞ր խնդիր է քեզ համար ամենից դժվար համարվել:
    Առաջին մակարդակի առաջինը:
  • Մասնակցե՞լ ես «Կոտորակները կենցաղում» նախագծին։ Տեղադրիր նախագծի արդյունքի հղումը։
    Այո ես մասնակցել եմ,բայց բլոգում չունեմ աշխատանքը
  • Ունե՞ս մաթեմատիկա բաժին: Տեղադրիր հղումը:
    Մաթեմատիկա
Рубрика: 2021-2022 ուստարի, Հայրենագիտություն

Սևանավանք

Սևանավանքը գտնվում է Սևանա լճի թերակղզում: Համալիրի առաջին եկեղեցին կառուցվել է Սևանի կղզում 305 թվականին՝ Գրիգոր Լուսավորչի կողմից։ 

301 թվականին՝ Տրդատ III թագավորի կողմից քրիստոնեությունը որպես պետական ​​կրոն ընդունելուց հետո, ամբողջ երկրի տարածքում սկսում են եկեղեցիներ կառուցվել։ Փաստորեն, Գրիգոր Լուսավորչի կողմից Սևանա կղզում կառուցված Սուրբ Հարություն և Սուրբ Կարապետ եկեղեցիները քրիստոնեական կրոնի պաշտամունքային առաջին կառույցներից էին Հայաստանում:   

Սևանավանքը հայտնի է նաև «Մարիամաշեն» անունով, այսինքն՝ «Մարիամի կողմից կառուցված»։ Եկեղեցիներից մեկի վրա հայտնաբերված արձանագրությունը վկայում է, որ Սևանավանքը հիմնադրվել է արքայադուստր Մարիամի կողմից՝ 874 թվականին: 

Լեգենդի համաձայն՝ Մաշտոց Եղվարդեցի անունով մի վանական, ով Սևանավանքում տասը տարի ապրել էր որպես ճգնավոր (հետագայում կաթողիկոս է ձեռնադրվել), երազ է տեսնում, որտեղ 12 առաքյալները գալիս են նրա մոտ և կարգադրում իրենց անունով եկեղեցի կառուցել Սևանա լճի կղզու վրա:

Մաշտոցն իր երազը պատմում է Մարիամին, որը խոստացել էր երեսուն եկեղեցի կառուցել՝ ի պատիվ իր հանգուցյալ ամուսնու: Արքայադուստրը տպավորվում է վանականի պատմությամբ և նախաձեռնում համալիրի Սուրբ Առաքելոց և Սուրբ Աստվածածին եկեղեցիների կառուցումը:

Դժբախտաբար, Սուրբ Աստվածածին բազիլիկ տիպի եկեղեցին սովետական շրջանում ապամոնտաժվել է (1931-ին): Եկեղեցու քարերն օգտագործվել են որպես շինանյութ՝ կղզում հանգստյան տուն կառուցելու համար։

Տարածաշրջանում կատարված պեղումների արդյունքում պարզվել է, որ Սևանա լճի տարածքը բնակեցված է եղել դեռևս նոր քարե և բրոնզե դարերում: 

Կղզին հայտնի էր նաև որպես միջնադարյան Հայաստանի առավել նշանավոր ամրոցներից մեկը, որտեղ 921 թ. տեղի է ունեցել հայոց թագավոր Աշոտ Բ Բագրատունու կամ Երկաթի (914-921 թթ.) արաբական զորքերի դեմ մղված նշանավոր ճակատամարտը: Ամրոցի պատերի մնացորդները այսօր էլ կարելի է տեսնել թերակղզու արևմտյան կողմից:

Ցավոք սրտի, 20-րդ դարում Սևանա լճի ջրի մակարդակը իջել է և կղզին վերածվել է թերակղզու:

Այսօր Սևանավանքը Հայաստանի ճանաչված պատմամշակութային և զբոսաշրջային վայրերից մեկն է:

Рубрика: 2021-2022 ուստարի, Հայրենագիտություն

Սևանա լիճ

Սևանա լիճը քաղցրահամ, բարձրադիր, նավարկելի լիճ է: Հայկական լեռնաշխարհի բնության զարդերից է:

Լիճը տարբեր ժամանակներում կոչվել է տարբեր անուններով: Հայերի անվանադիր Հայկ Նահապետի ծոռնորդի Գեղամ Նահապետի անունով կոչվել է Գեղամա կամ Գեղարքունյաց ծով, VII–IX դարերում՝ Դաշնավոր՝ ներդաշնակ, մեղմ, հանդարտ ծփանքների համար: Գտնվում է ծովի մակերևույթից մոտ 1900 մ բարձրության վրա:

Սևանին արտակարգ հմայք են տալիս շրջակա լեռները, որոնք կարծես մեծ շուրջպար են բռնել լճի շուրջը. արևմուտքում՝ Գեղամա, հարավ-արևմուտքում Վարդենիսի լեռնաշղթաներն են, հյուսիս-արևելքում ձգվում են Արեգունու, Սևանի և Արևելյան Սևանի լեռնաշղթաները: 

Սևանը կազմված է Մեծ Սևանից ու Փոքր Սևանից, որոնք իրարից բաժանվում են Արտանիշի և Նորատուսի հրվանդաններով ու նրանց միացնող ստորջրյա թմբով: Նախքան լճի մակարդակի արհեստական իջեցումը նրա երկարությունը 75 կմ էր, միջին լայնությունը՝ 19 կմ (առավելագույնը՝ 32 կմ), միջին խորությունը՝ 41,3 մ, իսկ ամենախոր մասի՝ Փոքր Սևանի խորությունը՝ գրեթե 98,7 մ: Այդ պայմաններում լճի ընդհանուր ծավալը կազմում էր 58,5 մլրդ մ3, ջրի մակարդակի արհեստական իջեցումից հետո` շուրջ 32,9 մլրդ մ3:

Սևանա լիճ են թափվում 28 գետ ու գետակ՝ Ձկնագետը, Գավառագետը, Արգիճին, Վարդենիսը, Կարճաղբյուրը, Մասրիկը և այլն: Սևանը սնվում է նաև ստորգետնյա աղբյուրներով ու մթնոլորտային տեղումներով: Լճից սկիզբ է առնում միայն Հրազդան գետը, որի ջրերով ոռոգում են Արարատյան դաշտի այգիներն ու բանջարանոցները: 

Լճի վերին ջրաշերտի կենդանական աշխարհը հարուստ չէ (29 տեսակ): Կան սաղմոնազգի և ծածանազգի բնաշխարհիկ ձկնատեսակներ:

Անհիշելի ժամանակներից լիճը հայտնի է իր հռչակավոր իշխանով, կան նաև կողակ, բեղլու և սիգ: Հատակային ջրաշերտի կենդանական աշխարհը հարուստ է (մոտ 130 տեսակ):

Սևանը հաճելի ու գրավիչ հանգստավայր է: Ամռան տապին լճի ափին զով է, օդը՝ մաքուր ու թափանցիկ, ջրերը՝ խաղաղ ու հանդարտ: Լրիվ ամպամած օրերը շատ քիչ են: Այստեղ կառուցվել են բազմաթիվ առողջարաններ, հանգստյան տներ: Սևանի ափին հաճելի է նաև ձմռանը:

Սակավաջուր մեր երկրի կյանքում մեծ է Սևանի նշանակությունը: 1930–60-ական թվականներին Հրազդան գետի վրա կառուցվել է Սևան–Հրազդան կասկադը՝ իր 6 ջրէկներով, և ջրի պաշարներն ու էներգետիկ ներուժն օգտագործելու հետևանքով լճի մակարդակն իջել էր: 

Լճից ջրի բացթողման ընթացքում պարզվեց, որ նրա էկոլոգիական վիճակը վատթարանում է ավելի արագ, քան ենթադրվում էր: Լիճն արագ զրկվեց իր դարավոր պաշարների 40 %-ից, առավելագույն խորությունը հասավ մինչև 80 մ-ի, ջրի մակարդակն իջավ 13,5 մ-ով, որի հետևանքով միայն 1949–64 թթ-ին Փոքր Սևանի լճահատակը նվազեց 36,5 կմ2-ով, Մեծ Սևանինը՝ 116 կմ2-ով, նվազեց թթվածնի պարունակությունը ջրում, սկսեց հաճախ սառցակալել (1947 թ-ից՝ 17 անգամ): Մինչև 2001 թ. լճի մակարդակն իջավ 19,25 մ-ով: Ֆիզիկաքիմիական և կենսաբանական փոփոխությունների հետևանքով լիճն սկսեց ծերանալ ու ճահճանալ, «ծաղկել» կապտականաչ ջրիմուռներով:

Այս փոփոխությունները բացասաբար անդրադարձան լճի կենդանական աշխարհի վրա: Փոքր Սևանում գտնվող կղզին, որտեղ դեռևս IX դարում կառուցվել էր Սևանի վանքը, և որն ափից հեռու էր շուրջ 2 կմ-ով, աստիճանաբար վերածվեց թերակղզու: Այդ շարժընթացն ավարտվեց 1952 թ-ին: Ի դեպ, ջրերից ազատված տարածքում` Լճաշեն գյուղի մոտ, հնագիտական պեղումների շնորհիվ հայտնաբերվեցին մեր թվականությունից հազարամյակներ առաջ ապրած մարդկանց բնակավայրեր, հնագիտական բազմատեսակ պեղածոներ, երկանիվ և քառանիվ սայլեր:

Այդ աղետը կանխելու համար որոշվեց էլեկտրաէներգիա ստանալու նպատակով լճից այլևս ջուր բաց չթողնել. ջուր էր բաց թողնվում միայն ոռոգման նպատակով:

Սևանա լճի պահպանության և պաշարների արդյունավետ օգտագործման համար բացառիկ նշանակություն ունեցավ Որոտան–Արփա–Սևան ջրատեխնիկական համալիրի կառուցումը: Լճի մակարդակը բնականին մոտ պահելու համար ջրատարը լիճ է տեղափոխում Որոտան, Արփա, Եղեգիս գետերի հոսքի մի մասը (տարեկան 415 մլն մ3): Այն բաղկացած է Արփա–Սևան (կառուցվել է 1981 թ-ին, տեղափոխում է 250 մլն մ3ջուր) և Որոտան–Արփա (կառուցվել է 2004 թ-ին, տեղափոխում է տարեկան 165 մլն մ3 ջուր) թունելային ջրատար համակարգերից:

Որոտան–Արփա–Սևան ջրատարի շահագործումն ապահովել է ոչ միայն Սևանա լճի մակարդակի կայունացումը, այլև նրա աստիճանական բարձրացումը: Նախատեսված է առաջիկա 10–15 տարիների ընթացքում լճի մակարդակը բարձրացնել մինչև 6 մ-ով:

Սևանա լճի բնական էկոհամակարգի պահպանության նպատակով 1978 թ-ին ստեղծվել է «Սևան» ազգային պարկը: Սևանա լճի առողջացման և ամբողջ էկոհամակարգի պահպանման ու բարելավման գործը կառավարվում է պետական մակարդակով: 2001 թ-ի մայիսի 15-ին ընդունվել է «Սևանա լճի մասին» ՀՀ օրենքը: Սևանի պահպանությունը և լիճը բարվոք վիճակում գալիք սերունդներին փոխանցելը համազգային խնդիր է: 

Рубрика: 2021-2022 ուստարի, Բնագիտություն

ՄԹՆՈԼՈՐՏԻ ԿԱԶՄԸ ԵՎ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ

Մթնոլորտի կազմը —  Մթնոլորտը Երկիր մոլորակը շրջապատող օդային թաղանթն է: Մթնոլորտը մեր մոլորակի ամենավերին, ամենաթեթև և, միաժամանակ՝ ամենաշարժունակ ոլորտն է:

Մթնոլորտը կազմված է տարբեր գազերից: Դրանցից գերակշռողը եր­կուսն են՝ ազոտը (մոտ 4/5 մաս) և թթվածինը (մոտ 1/5 մաս): Մթնոլորտը պարունակում է նաև չնչին քանակությամբ ածխաթթու գազ, օզոն, արգոն, ջրածին և այլ գազեր: Բացի գազերից՝ մթնոլորտում կան նաև ջրային գո­լորշիներ, սառցե բյուրեղներ, փոշի և ծուխ:

Մթնոլորտի կառուցվածքը:  Մթնոլորտի ստորին սահմանր հա­մարվում է Երկրի մակերևույթը, իսկ վերինը հասնում է մինչե 3000 կմ բարձրությունը: Առանձին գազերի մոլեկուլներ կարող են նաև անցնել այդ սահմանը։

Գազերի մոլեկուլները (ատոմները) Երկրից շատ հեռու երբեք չեն ցրվում-հեռանում, որովհետև վերջի­նիս ձգողական ուժի շնորհիվ մթնոլորտը մնում է Երկրի վրա և միասին պտտվում նրա շուրջը: Այս ուժի շնորհիվ է, որ մթնոլորտի խիտ շերտը և հիմնական զանգվածը գտնվում են Երկրի մակերևույթին մոտ: Ուստի ըստ բարձրության օդի խտությունը և զանգվածը նվազում են: Դա է փաստում նաև այն, որ օվկիանոսի ափին 1 մ3օդի զանգվածը 0°C-ում 1,3 կգ է, իսկ 40 կմ բարձրության վրա դառնում է ընդամենը 4 գրամ:

Բացի օդի խտությունից՝ ըստ բարձրության փոխվում են նաև օդի ջեր­մաստիճանը, գազերի բաղադրությունը, խոնավությունը և այլն: Հաշվի առ­նելով այդ փոփոխությունները՝ մթնոլորտում առանձնացնում են մի քանի շերտ:
Ըստ բարձրության՝ իրար են հաջորդում հետեյալ հիմնական շերտերր. ներքնոլորտ, վերնոլորտ և ար­տաքին ոլորտ:

Ներքնոլորտր մթնոլորտի ամենաստորին և, միաժամանակ՝ ամենակարևոր շերտն է:

Ներքնոլորտի հաստությունր բևեռային շրջաննե­րում 8-10 կմ է, իսկ հասարակածային լայնություննե­րում՝ 17-20 կմ:

Այստեղ է կենտրոնացած մթնոլորտի ամբողջ զանգ­վածի մոտ 4/5 մասր: Ներքնոլորտում են առաջանում ամպերր, անձրևը, ձյունր, կարկուտը, կայծակն ու ամպերը։

Վերնոլորտր տարածվում է ներքնոլորտից վեր՝ մինչև 50-55 կմ բարձրություններր: Այս­տեղ օդն ավելի նոսր է, ջրային գոլորշի­ների պարունակությունն աննշան է, իսկ ամպեր գրեթե չեն գոյանում:

Վերնոլորտում՝ մոտ 25-30 կմ բարձրությունների սահ­մանում, գտնվում է օզոնային շերտը: Այս շերտը կլանում է Արեգակից եկող, կյանքի համար վտանգավոր ուլտրամա­նուշակագույն ճառագայթներր:

Արտաքին ոլորտը մթնոլորտի ամենաբարձր ու ամե­նահաստ շերտն է: Այս շերտի վերին սահմանր հասնում է 2000-3000 կմ, այսինքն՝ մթնոլորտի վերին սահմանին:

Արտաքին ոլորտում մթնոլորտի խտությունն ամենա­փոքրն է, օդը անչափ նոսր է, ջրային գոլորշիներն ամբող­ջովին բացակայում են:

Սերձբևեռային շրջաններում, հատկապես՝ ձմռանր, վերնոլորտում դիտվում է հյուսիսափայլի կամ բևեռափայլի երևույթ: Դա մութ երկնքի ֆոնի վրա առաջացնում է գույնզգույն լուսավոր բծերի գեղեցիկ պատկեր և Երկրի մակերևույթր լուսավորում է թույլ, գրավիչ լույսով:

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Ի՞նչ է մթնոլորտը, ի՞նչ գազերից է կազմված:
    Ազոտից և թթվածինից: Մթնոլորտը պարունակում է նաև չնչին քանակությամբ ածխաթթու գազ, օզոն, արգոն, ջրածին և այլ գազեր:
  2. Ինչո՞ւ օդը չի ցրվում-հեռանում Երկրից:
    02
  3. Ո՞րն է մթնոլորտի վերին սահմանը:
    արտաքին ոլորտ
  4. Ըստ բարձրության՝ ի՞նչ շերտեր են առանձնացնում մթնոլորտում:
    Ներքնոլորտ, վերնոլորտ և ար­տաքին ոլորտ:
  5. Ինչո՞ւ է ներքնոլորտը համարվում մթնոլորտի ամենակարևոր շերտը:
    Այստեղ է կենտրոնացած մթնոլորտի ամբողջ զանգ­վածի մոտ 4/5 մասր: Ներքնոլորտում են առաջանում ամպերր, անձրևը, ձյունր, կարկուտը, կայծակն ու ամպերը։
  6. Ի՞նչ դեր ունի օզոնի շերտը:
    Օզնի շերտը պաշտպանում է մեզ ուլտրա մանուշակագույն լույսերից
Рубрика: 2021-2022 ուստարի, Մաթեմատիկա

Մաս և ամբողջ

Մաս և ամբողջ 

Թվի մաս գտնելը 

      

Եթե քառակուսին բաժանենք 2 հավասար մասի, ապա այդ մասերից յուրաքանչյուրը կլինի քառակուսու  մասը։ 

-ը կարդում ենք  մեկ  երկրորդ։ 

  

   մաս կամ կես։ 

-ը հասկանանք այսպես՝ ամբողջը բաժանել 2 հավասար մասի և վերցնել 1 մասը։ 

  
  

Եթե քառակուսին բաժանենք  4 հավասար մասի, ապա այդ մասերից յուրաքանչյուրը կլինի քառակուսու  մասը։ 

-ը կարդացվում է  մեկ չորրորդ։  

 մաս կամ մեկ քառորդ մաս։ 

-ը հասկանանք այսպես՝ ամբողջը բաժանել 4 հավասար  մասերի և  վերցնել 1 մասը։ 

 

 ասելով հասկանում ենք  ամբողջը բաժանել 16 հավասար  մասերի  և  վերցնել 1 մասը։ 

    
    
    
    

Առաջադրանքներ 

1.     Պատկերներից յուրաքանչյուրի  վրա  նշված մասն արտահայտիր թվերով։ 

1/9   
   
   

ա) 

բ) 

    1/5 
1/6      

գ) 

դ) 

1/10 2/10 3/10        

ե)  

1/9 2/9 3/9 
   
   

Թվի մաս գտնելը 

Օրինակ՝ 36-ի   -րդ մասը կլինի՝ 

36։6=6 

2.     Գտիր թվի նշված մասը։ 

160-ի   -րդ մասը = 40 

250-ի   -րդ մասը = 50 

3000-ի   -րդ մասը = 300 

180-ի   -րդ մասը = 20 

3.     Հաշվիր։ 

245 կգ-ի  -րդ մասը = 49 

24 ժ-ի    -րդ մասը = 6 

210 դրամի   -րդ մասը = 30 

4.     Արտահայտիր նշված միավորներով։ 

1/6 ժ = 10 ր 

1/5 կմ = 200 մ 

1/12 օր = 2 ժ 

1/4 տ = 3 ամիս 

1/10 ց = 10 կգ 

1/20 մ = 5 սմ

Рубрика: 2021-2022 ուստարի, Բնագիտություն

Ճահիճներ

Ճահիճներ. առաջացումը: Ճահիճները կազմում են ցամաքային ջրե­րի մի մասը: Երկրի մակերևույթի որոշ տարածքներում, որտեղ տեղումնե­րից առաջացած ջրերը հոսելու հնարավորություն չունեն, կուտակվում են որևէ գոգավորությունում և, քանի որ գոլորշացումն էլ շատ թույլ է, սկսում են աճել խոնավասեր բույսեր՝ առաջացնելով ճահիճներ:

Ճահիճները Երկրի մակերևույթի գերխոնավ տեղամասերն են, որտեղ ամբողջ տարին կա ջրի ավելցուկ, աճում է ճահճային բուսականություն, և կարող է գոյանալ տորֆի շերտ:

ճահիճներում աճում ու ապրում են խոնավասեր բույսեր և կենդանիներ: Տարիների ընթացքում բույսերի մնացորդները, կուտակվելով, առաջաց­նում են տորֆ, որն օգտագործվում է որպես վառելիք, որոշ չափով նաև՝ պարարտանյութ:

Ճահիճներ կարող են առաջանալ նաև չորային շրջաններում՝ գրուն­տային ջրերի մակարդակի բարձրացման հետևանքով: Եթե գոլորշացումը հողի մակերևույթից համեմատաբար թույլ է, բարձրացող գրունտային ջրե­րը չեն հասցնում ամբողջովին գոլորշանալ՝ առաջանում են ճահիճներ: Ուժեղ գոլորշացման դեպքում բարձրացած գրունտային ջրերն ամ­բողջովին գոլորշանում են, իսկ աղերը մնում են տեղում՝ առաջացնելով աղուտներ: Այս երևույթը լավ արտահայտված է Արարատյան դաշտում, որ­տեղ առաջացել են և ճահճուտներ, և աղուտներ:

ճահիճների նշանակությունը: Քանի որ ճահիճները մարդու համար հիմնականում անօգտագործելի տարածքներ են, և այնտեղ բազմանում են հիվանդածին շատ հարուցիչներ, ուստի երկրագնդի որոշ շրջաններում չո­րացվում են: Սակայն ճահիճների չորացումը կարող է խախտել նաև բնութ­յան հավասարակշռությունը:

Չորացումը կատարվում է տարբեր եղանակներով: Մի դեպքում փո­րում են ջրանցքներ, որոնցով հեռանում է կուտակված ջրի ավելցուկը: Հենց այս եղանակով են չորացնում Արարատյան դաշտի ճահիճները: Մյուս դեպքում ճահիճների չորացման համար դրանց տարածքում ա­ճեցնում են այնպիսի ծառեր կամ թփեր, որոնք շատ ջուր են կլանում: Այդ տարածքներր հետագայում օգտագործվում են գյուղատնտեսական նպա­տակներով:

Չորացված ճահճի տարածքից մարդիկ տորֆ են արդյունահանում, որը և վառելիք է, և պարարտանյութ՝ բանջարաբոստանային մշակաբույսե­րի և ծաղիկների մշակման համար:

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Ի՞նչ է ճահիճը: Ինչպե՞ս է առաջանում:
    Ճահիճները կազմում են ցամաքային ջրե­րի մի մասը: Երկրի մակերևույթի որոշ տարածքներում, որտեղ տեղումնե­րից առաջացած ջրերը հոսելու հնարավորություն չունեն, կուտակվում են որևէ գոգավորությունում և, քանի որ գոլորշացումն էլ շատ թույլ է, սկսում են աճել խոնավասեր բույսեր՝ առաջացնելով ճահիճներ:
  2. Արդյոք կարո՞ղ են ճահիճներ առաջանալ չորային շրջաններում, ինչո՞ւ:
    Ճահիճները չեն կարող առաջանալ չորային շրջաններում:Ճահիճները չեն կարող առաջանալ չորային շրջաններում,քանի որ նրանք առաջանում են այնենց տեղերը,որտեղ շատ խոնավություն կա օրինակ՝ ծովերի կողքերը,լճերի,գետերի,անտառներում, որտեղ շատ անձրև է գալի:
  3. Ճահիճների չորացման ի՞նչ եղանակներ գիտեք:
    Ճահիճի կողքը մեծ փոս փորել:
  4. Ճահիճներն ի՞նչ դրական և բացասական նշանակություն ունեն:
    Ճահիճները տալի են շատ տոֆ, որը համարվում է շատ լավ վառելիք:
    Ճահիճները զբաղացնում են շատ տեղ:

Тест

Жили-были на свете волшебный карандаш и фонарь. Каждый делал то, что умел. Карандаш рисовал и писал сказки, а фонарь освещал ночью комнату, в которой они жили. И вот однажды карандаш и фонарь сломались.Они стали ненужными. Карандаш перестал писать и рисовать.Фонарь перестал освещать комнату.Их попытались починить.Их все — таки починили и они стали уже не бесполезными.Карандаш рисовал и писал.Фонарь освещал комнату и они продолжали жить как раньше

2. Прочитайте слова и напишите, как они называются. Например: Бегемот — животное; диван — предметы, вещи.

Бегемот, болезнь, верблюд, гроза, дождь, диван, доброта, жадность, инженер, костюм, карандаш, охотник, печаль, посуда, вьюга, радость, писатель, друг, упрямство, актер.
Впишите слова:
Инжинер,охотник,писатель,друг и актер — люди;Бегемот,верблюд,— животные; Диван,костюм,посуда,предметы.вещи;
Болезнь,доброта,жадность,печаль,радость,упрямство— чувства, качества человека; вьюга,гроза,дождь,— явления природы.
3. Прочитайте. Запишите слова в два столбика.
Музыка, композитор, картина, художник, певец, гнездо, птичка, бабочка, цветок, машина, водитель, учитель, стул, стол, дом,звезда.
Кто? Что?

Композитор,художник,певец,птичка,бабочка,водитель,учитель.-Кто?  
Музыка,каритна,гнездо,цветок,машина,стул,стол,дом,звезда.-Что?

4. Из данных слов составьте предложения.

а)  весенние, первые, цветы, Расцвели;
б) зелёные, На деревьях, листочки, распустились;
в) бегают, муравьи, В траве;
г) проснулись, ежи, В лесу, колючие;

д) звонкие, Раздаются, птиц, голоса.

Расцвели первые весенние цветы .
На деревьях распустились зеленые листочки.
В траве бегают муравьи
В лесу проснулись ежи колючие
Раздаются звонкие голоса птиц.

Рубрика: Uncategorized

Test

When to use would

Firstly, the word would is the past tense form of the word will.

  •         Jack said he would finish the work the next day.
  •         Ann said she would write us soon.
  •         He hoped she would come.

Would is used in Type 2 and Type 3 conditional sentences.

  •         I would phone Sue if I had her number.
  •         We would have gone fishing on the weekend if the weather had been good.

In cases where both will and would can be used, it is considered more polite to use would.

  •         Would you like some juice?
  •         It’s hot in here, would you mind opening the window?

A few more examples of the modal verb would:

  •         Would you like a piece of apple pie? (question)
  •         I’d (I would) like to have some milk. (request)
  •         I’d like to learn French very well. (desire or plan)
  •         I’d rather have a glass of water than juice now. (preference)