Рубрика: 2021-2022 ուստարի, Մայրենի

Արգիշտի Ա և Էրեբունի բերդաքաղաքը

Արգիշտի արքան Մենուա թագավորի որդին է: Վանի թագավորությունը հզորության գագաթնակետին է հասնում Արգիշտի Ա գահակալության տարիներին (.Ք.ա 786-764): Արգիշտի Ա գահակալության հենց երկրորդ տարին, խիստ հագեցած էր բազմաթիվ արշավանքներով: Ք.ա 784թ Արգիշտի Ա հյուսիսային արշավանքները շարունակվում են , և նա իր տերությանն է միացնում Աբիլիանի երկիրը , գրավում էթիունյան միության մաս կազմող Վեդորի-Էթիունի երկրամասը Սևանա լճի ավազանում :

Արգիշտի Ա-ն ունեցել է նաև եռանդուն շինարարական և տնտեսական գործունեություն։ Արին-բերդում հայտնաբերված արձանագրությունների համաձայն Արգիշտի Ա-ն գահակալման հինգերորդ տարում (Ք.ա 782)կառուցել է Էրեբունի քաղաքը, որտեղ վերաբնակեցրել է 6600 հոգի՝ Խաթե և Ծուպա երկրներից։


Էրեբունի ամրոցը պատմական հուշարձան է, որ գտնվում է Էրեբունի վարչական շրջանում՝ Արին բերդ բլրի վրա : Իհարկե հիմա այնտեղ միայն բերդաքաղաքի մնացորդներն են պահպանվել: Էրեբունին այսօր լայն հասարակության համար բաց հայտարարված միակ  հնագիտական հուշարձանն է  Երևան քաղաքում, իսկ «Էրեբունի» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանը` ուրարտագիտության կարևոր կենտրոններից մեկը մեր տարածաշրջանում:

Արծիւն ու հովիւը (Արևմտահայերեն)

1-ին մաս

Ամէն օր դասերէն յետոյ,  փորքրիկ Վաչիկը իրենց ուլիկները կը տանէր մօտակայ սար եւ կ’արածէր:

Երբ ուլիկները իրենց գլուխները կը ծռէին խոտ ուտելու, Վաչիկը իր գրպանէն կը հանէր գիրքը եւ կը սկսէր ընթերցել: Այդ օրը ուլիկներէն մէկը՝ Չալիկը, հեռացաւ հօտէն եւ գնաց ժայռի մը ետեւ խոտ ուտելու: Սակայն անմիջապէս վերադարձաւ:

— Մէէ՜….

Փոքրիկ հովիւը հասկցաւ, որ Չալիկը վախցած է, ուստի գնաց տեսնելու, թէ ինչ կար ժայռին ետեւը:

Տղան այնտեղ տեսաւ արծիւ մը՝ փորին վրայ փռուած, թեւերը լայն բացած: Անոր մէկ թեւէն արիւն կը հոսէր:

Փոքրիկ հիվիւը անմիջապէս կապեց վէրքը, եւ արծիւին պառկեցուց խոտին վրայ: Արծիւը բացաւ կտուցը. ծարաւ էր:  Վաչիկը ջուր տուաւ անոր եւ քնքուշօրէն շոյեց գլուխը, թեւերը: Ան մէկ շաբաթ խնամեց արծիւին: Արծիւին վէրքը բուժուեցաւ: Եւ օր մը ան լայն բացաւ թեւերը ու սաւառնեցաւ դէպի երկինք:

2-րդ մաս

-Կը ճախրի՜,- ծափ տուաւ Վաչիկը:

— Մէ՜,մէ՜, մէ՜,- ուրախացան ուլիկները:

Չալիկը մօտեցած էր հովիւին եւ կը քսուէր անոր ոտքերուն.ան եւս ուրախ էր:

Անկէ յետոյ Վաչիկը երբեմն սեւ կէտ մը կը տեսնէր երկինքը:

-Գիտե՞ս, Չալիկ,- ժպտելով կ’ըսէր ան ,- արծիւն է. կը հսկէ մեզ. արծիւը սրատես է:

Ամառ էր: Ուլիկները նորէն կ’արածէին, իսկ Վաչիկը մուշ-մուշ քնացած էր փափուկ խոտերուն վրայ: Յանկարծ աղմուկ մը լսուեցաւ, կարծես գաւազանով ժայռին կը զարնէին:

Վաչիկը աղմուկէն արթնցաւ ու շուրջը նայեցաւ.ժայռին վրայ ահագին օձ տեսաւ, որուն գլուխը ջախջախուած էր: Յետոյ տեսաւ արծիւը, որ կտուցը կը սրփէր խոտերուն.ան ամէն ինչ հասկցաւ…

Վաչիկը գրկեց արծիւը ու շոյեց անոր թեւերը, մէջքը…

Իսկ Չալիկը կը մայէր.

-Մէ՜, մէ՜….

Բառեր

Ուստի.- հետեւաբար, այն պատճառով:

Քնքուշօրէն.- նրբօրէն, քնքուշ.-փափուկ:

Խնամել.- հոգ տանիլ:

Սաւառնիլ.-թեւերը լայն բացած թռչիլ:

Ճախրիլ.- պտոյտներ կատարելով թռչիլ:

Սրատես.-  սուր տեսողութիւն ունեցող, հեռատես:

Ջախջախել.- զօրաւոր հարուածով
                      (զարնելով) փշրել: